اگزاست فن

اگزاست فن بعنوان قلب تپنده سیستم‌های تهویه، با تخلیه هوای آلوده، گرد و غبار، بخارات شیمیایی و گرمای اضافی، نقش کلیدی در ایجاد محیطی ایمن، سالم و استاندارد ایفا می‌کند.

اگر بدنبال راه حلی قدرتمند، کم‌صدا و بهینه برای تهویه فضاهای صنعتی، تجاری یا ساختمانی هستید، اگزاست فن همان وسیله‌ای است که می‌تواند براحتی نیازهای شما را برطرف کند.

اگزاست فن چیست؟

اگزاست فن یک نوع هواکش است که با ایجاد چرخش هوا (ایجاد همزمان عملیات مکندگی و دمندگی) می تواند علاوه بر تخلیه هوای مرده و تزریق هوای تازه، بمنظور تنظیم فشار، میزان رطوبت، دما و کیفیت هوای مکان نصب مورد استفاده قرار گیرد.

اگزاست فن میتواند به عنوان دستگاهی برای چرخاندن هوای فضای داخلی، مورد استفاده قرار گیرد؛ در اینصورت هوای راکد دریافت شده پس از تمیزسازی، دوباره از طریق کانالهای هواکش به محیط باز میگردند.

اگزاست فن چیست؟

کاربردهای اگزاست فن

در محیط‌های صنعتی، نقش اصلی اگزاست فن تخلیه هوای آلوده، بخارات شیمیایی و گازهای سمی در کارخانجات و پتروشیمی‌هاست. در سالن‌های تولید، کارگاه‌های جوشکاری، نجاری یا بسته‌بندی برای کنترل گردوغبار و خروج دود و حرارت استفاده می‌شود.

در فضاهایی مثل اتاق کمپرسور یا ژنراتور، اگزاست فن مانع از داغ شدن بیش از حد تجهیزات می‌شود و در مدل‌های ضدانفجار حتی خطر آتش‌سوزی یا انفجار در محیط‌های پر از گازهای قابل اشتعال را کاهش می‌دهد.

کاربرد اگزاست فن به محیط‌های تجاری و خدماتی هم گسترش پیدا کرده است. از رستوران‌ها و آشپزخانه‌های صنعتی که نیاز به خروج دود، بو و ذرات چربی دارند گرفته تا پارکینگ‌های عمومی، مراکز خرید، سینماها، سالن‌های تئاتر و حتی مطب‌ها و داروخانه‌ها، همه از این سیستم تهویه بهره می‌برند.

در ساختمان‌های مسکونی، اگزاست فن برای تهویه سرویس‌های بهداشتی، حمام، آشپزخانه و حتی زیرزمین‌ها و موتورخانه‌ها استفاده می‌شود. این دستگاه با خروج رطوبت، بخار و بوهای نامطبوع، کیفیت هوای داخل منزل را بهبود می‌بخشد.

کاربردهای خاص اگزاست فن هم کم نیست؛ تهویه اتاق‌های تمیز در صنایع داروسازی و الکترونیک، تخلیه گازهای آزمایشگاهی، کنترل فشار مثبت یا منفی در فضاهای حساس، تهویه تونل‌های شهری و بزرگراه‌ها یا حتی کابین کشتی‌ها، قطارها و هواپیماها نمونه‌ای از این موارد هستند.

کاربردهای اگزاست فن

مزایای اگزاست فن

  • حذف آلاینده‌ها، دود و گازهای مضر از محیط
  • کنترل رطوبت و جلوگیری از رشد قارچ و کپک
  • کاهش خطر انتشار ویروس‌ها و باکتری‌ها
  • طراحی آیرودینامیک با عملکرد بی‌صدا (زیر 25 دسیبل)
  • طول عمر بالا (بیش از 100,000 ساعت) و مقاومت در برابر خوردگی
  • صرفه‌جویی 30 تا 40 درصدی در مصرف انرژی
  • ایمنی بالا در محیط‌های صنعتی (ضدجرقه، قطع اضطراری، ATEX)
  • نصب آسان در ابعاد متنوع از 100 تا 2000 میلی‌متر

نحوه کار اگزاست فن

اساس کار اگزاست فن ها بر ایجاد اختلاف فشار استوار است به طوری که با ایجاد فشار منفی در محیط  به وسیله نیروی گریز از مرکز باعث حرکت جریان هوا می شوند. این عمل به طور خلاصه به این صورت که انرژی محرکه مکانیکی موتور از طریق شفت به پروانه ها انتقال می یابد و با گردش پروانه جریان هوا نزدیک پروانه به داخل فن راه می یابد سپس هوا شتاب گرفته از فن خارج می شود اما نحوه دقیق حرکت و خروج هوا بر اساس نوع فن متفاوت است.

اگزاست فن با مکش هوای گرم یا مرطوب از یک محیط، اجازه میدهد هوای تازه از جای دیگر وارد محیط شده و جایگزین هوای کهنه شود. هوای گرمی‌ که با استفاده از فن خروجی خارج می‌شود، از طریق سیستم کانال کشی به بیرون رانده می‌شود.

برخی از اگزاست فن ها دارای سنسورهایی هستند که دارای امکان فعال شدن خودکار در صورت احساس بخار و رطوبت هستند. معمولا در طراحی‌ها، هوای محیط ساختمان پس از طی مراحل مختلف فیلتراسیون با هواساز تصفیه شده و دوباره از طریق کانالها به محیط بازمیگردد.

هوای آلوده توسط اگزاست فن به محیط بیرون و یا به سوی هواساز هدایت می شود تا پس از ریکاوری و تصفیه توسط سیستمهای فیلتراسیون مجدد به سمت محیط بازچرخانی گردد.

نحوه کار اگزاست فن

اجزای اگزاست فن

  • هاب از یک سو به شفت و از سوی دیگر به پر‌ه‌های فن وصل می شود.
  • پروانه وظیفه جریان دادن هوا را بر عهده دارد و معمولا این تیغه‌ها با مقطع ایرودینامیکی ایروفویل تولید می‌شوند.
  • الکتروموتور بعنوان نیروی محرکه اگزاست فن وظیفه به حرکت درآوردن شفت را به عهده دارد و در دو مدل تکفاز و سه فاز تولید میگردد.
  • توری یا سبد محافظ جهت محافظت از پر‌ه‌ها و جلوگیری از ورود اجسام بزرگ به دهنه ورودی و خروجی اگزاست فن، نصب میگردد.
  • قاب، بدنه اصلی اگزاست فن میباشد که قطعات دیگر بر روی آن سوار میشوند. در واقع از طریق قاب هواکش صنعتی را میتوان در محل مورد نظر نصب کرد.
  • شاسی اصلی اگزاست فن جایگاهی است بمنظور استقرار بدنه اصلی که معمولا از جنس فولادی می باشد.
  • شفت که وظیفه آن انتقال نیرو از الکتروموتور به پروانه می باشد. انتقال قدرت در فن به دو صورت کوبل مستقیم و پولی تسمه میباشد.
  • پولی و تسمه شامل یک چرخ دنده و تسمه ای می باشد که بمنظور تنظیم سرعت پروانه مورد استفاده قرار می گیرد.

قیمت اگزاست فن

محل نصب اگزاست فن

محل نصب اگزاست فن تأثیر مستقیم بر کارایی تهویه، تخلیه آلاینده‌ها و طول عمر دستگاه دارد. انتخاب مکان مناسب باید بر اساس نوع آلودگی هوا (رطوبت، دود، گاز) و معماری ساختمان انجام شود. در ادامه مهم‌ترین نکات و استانداردهای نصب آورده شده است:

  1. سرویس‌های بهداشتی و حمام
    نزدیک به دوش یا توالت نصب شود تا رطوبت و بو به سرعت تخلیه شود. نصب در سقف یا بالای دیوار رایج‌ترین گزینه است. استفاده از اتصالات برق ضدآب در محیط‌های مرطوب ضروری است.
  2. آشپزخانه‌ها و فضاهای پخت و پز
    بهتر است اگزاست فن بالای اجاق گاز یا محل تولید دود و بخار نصب شود. فن در سمت مخالف ورودی هوای تازه قرار گیرد تا جریان هوا بهینه باشد. از نصب در مسیر بادهای مخالف و نزدیک کانال‌های دودکش گاز خودداری شود.
  3. کارگاه‌ها، انبارها و فضاهای صنعتی
    محل نصب باید نزدیک منبع تولید آلاینده‌ها مانند گرد و غبار یا گازهای شیمیایی باشد. برای محیط‌های مرطوب، از فن‌های ضدزنگ و ضدآب استفاده شود. استفاده از دمپر یکطرفه برای جلوگیری از ورود هوای بیرون توصیه می‌شود.
  4. پارکینگ‌ها و فضاهای دارای گاز سنگین
    اگزاست فن در ارتفاع پایین برای تخلیه گازهایی مانند CO نصب شود. مسیر تخلیه باید مستقیم به بیرون ساختمان باشد و از تخلیه هوا به فضای بین دیوارها یا زیرشیروانی خودداری گردد.
  5. نکات عمومی و ایمنی نصب اگزاست فن
    از نصب در محل‌هایی که جریان هوا را مسدود می‌کنند (پشت کابینت یا مبلمان) پرهیز کنید. فاصله کافی از سایر کانال‌ها و منابع حرارت رعایت شود تا برگشت آلاینده‌ها جلوگیری گردد. رعایت استانداردهای الکتریکی، خصوصاً در محیط‌های مرطوب، الزامی است.

هواکش صنعتی یوتیلیتی

استانداردهای مرتبط با اگزاست فن

اگزاست فن‌ها به دلیل نقش حیاتی در تهویه و ایمنی محیط، باید مطابق با مجموعه‌ای از استانداردهای بین‌المللی طراحی، تولید و نصب شوند. این استانداردها تضمین می‌کنند که دستگاه از نظر عملکرد، ایمنی، دوام و بهره‌وری در سطح مطلوب قرار دارد. مهم‌ترین حوزه‌های استانداردسازی اگزاست فن عبارتند از:

  1. استانداردهای عملکرد و کیفیت هوادهی
    برای ارزیابی عملکرد فنی فن‌ها، استانداردهای ISO 13350 (فن‌های صنعتی) و ISO 5801 (فن‌های جریان محوری) به عنوان مرجع شناخته می‌شوند. همچنین استاندارد ASHRAE 62.1 الزامات مربوط به کیفیت هوای داخلی ساختمان‌ها را تعیین می‌کند و به حجم هوای تازه، نرخ تعویض هوا و کنترل آلاینده‌ها می‌پردازد.
  2. استانداردهای ایمنی الکتریکی
    حفاظت الکتریکی یکی از حساس‌ترین بخش‌های طراحی فن است. در این زمینه، IEC 60335-2-80 به طور ویژه به ایمنی الکتریکی فن‌های تهویه می‌پردازد. در آمریکای شمالی، UL 507 مرجع اصلی است و در اروپا نیز EN 60335-1 بخش‌هایی از طراحی و ایمنی را پوشش می‌دهد.
  3. استانداردهای آیرودینامیک و صدا
    عملکرد هوادهی و میزان صدای اگزاست فن تحت استانداردهای AMCA 210 (تست فشار، دبی و توان مصرفی) و AMCA 300 (اندازه‌گیری صدا) بررسی می‌شود. برای سنجش صدای منتشر شده در کانال‌ها نیز ISO 5136 معیار اصلی است.
  4. استانداردهای شرایط محیطی و ایمنی خاص
    اگزاست فن‌ها باید در برابر شرایط محیطی نیز مقاوم باشند. سیستم IP Rating درجه مقاومت دستگاه در برابر گرد و غبار و آب را مشخص می‌کند؛ به عنوان مثال، IPX4 برای فن‌های حمام و IPX7 برای مدل‌های ضدآب الزامی است. در محیط‌های مستعد انفجار نیز رعایت الزامات ATEX 2014/34/EU ضروری است تا فن ضدجرقه و ایمن عمل کند.
  5. استانداردهای بهره‌وری انرژی
    بهینه بودن مصرف انرژی توسط مقرراتی مانند ERP Lot 11 در اتحادیه اروپا تضمین می‌شود. در دیگر کشورها نیز استانداردهایی همچون MEPS (استرالیا) و مقررات وزارت انرژی آمریکا (DOE) اعمال می‌شوند تا مصرف انرژی اگزاست فن‌ها به حداقل برسد.
  6. استانداردهای نصب و اجرا
    برای نصب و اتصال، استاندارد DIN 1946-6 به تهویه ساختمان‌های مسکونی اختصاص دارد. همچنین SMACNA به عنوان مرجع معتبر در طراحی و اجرای کانال‌کشی سیستم‌های تهویه شناخته می‌شود. در موارد اضطراری مانند تخلیه دود، پیروی از EN 12101-3 الزامی است.
  7. استانداردهای دوام و مقاومت مواد
    مواد بکار رفته در ساخت فن باید در برابر شرایط سخت محیطی مقاوم باشند. این موضوع توسط استانداردهایی نظیر EN 13501-1 (مقاومت در برابر آتش)، ISO 9227 (آزمون مه نمکی برای خوردگی) و ASTM D4585 (مقاومت در برابر UV) ارزیابی می‌شود تا طول عمر و ایمنی فن تضمین گردد.

فن تهویه سانتریفیوژ

انواع اگزاست فن

  1. اگزاست فن‌های محوری: جهت استفاده بمنظور تهویه عمومی، صنایع سبک و سیستم‌های خنک کننده در انواع فن‌های پروانه‌ای برای جریان بالا و فشار پایین (مثل تهویه ساختمان‌ها)، فن‌های لوله محور برای انتقال جریان هوای مستقیم با فشار متوسط (کانال‌های تهویه) و اگزاست فن‌های پره محور دارای بازدهی بالا با پره‌های هدایتگر برای استفاده در صنایع سنگین.
  2. اگزاست فن‌های سانتریفیوژ: جهت استفاده در سیستم‌های با فشار بالا مانند تهویه صنعتی و دودکش‌ها در انواع فن‌های فوروارد با مصرف انرژی کم و مناسب برای دبی متوسط در صنایع تهویه مطبوع و فن‌های بکوارد دارای بازدهی بالا و مصرف بهینه انرژی قابل استفاده در صنایع شیمیایی.
  3. اگزاست فن‌های جریان مختلط: با ترکیبی از محوری و سانتریفیوژ – مناسب برای فشار و دبی متوسط (تهویه تونل‌ها).
  4. اگزاست فن‌های ریشه‌ای: جهت انتقال گاز با فشار بالا در صنایع غذایی و تصفیه خانه‌ها.
  5. اگزاست فن‌های صنعتی
    • فن‌های ضد انفجار: برای محیط‌های با گازهای قابل اشتعال.
    • فن‌های مقاوم به خوردگی: برای صنایع شیمیایی و اسیدی.
    • فن‌های هایپ: مقاوم در برابر دمای بالا (کوره‌ها و دودکش‌ها).
  6. اگزاست فن‌های ویژه
    • فن‌های سایلنسی: کاهش نویز صوتی (هتل‌ها و بیمارستان‌ها).
    • فن‌های اتاق سرور: کنترل دما و رطوبت در اتاق‌های IT.
    • فن‌های دودکش: تخلیه دود در مواقع آتش‌سوزی.

همچنین بر اساس جنس مواد مورد استفاده در ساخت پره های فن هواکش های صنعتی این تجهیزات به انواع زیر تقسیم بندی می شوند:

  • اگزاست فن با پره‌های فلزی (فولاد، استیل، آلومینیوم): برای محیط‌های خورنده یا دمای بالا.
  • پره‌های پلاستیکی (ABS, PP): سبک و مقاوم در برابر رطوبت (محیط‌های خانگی).
  • پره‌های کامپوزیتی: ترکیب مقاومت و سبکی (صنایع پیشرفته).

اگزاست فن سانتریفیوژ

اگزاست فن سانتریفیوژ با طراحی چرخشی و تیغه‌های خمیده، هوای آلوده را با فشار بالا و بازدهی مناسب تخلیه می‌کند. این فن‌ها به دلیل ساختار خاص خود، برای فضاهای صنعتی، تجاری و مسکونی با کانال‌کشی طولانی یا سیستم‌های دارای مقاومت هوایی بالا ایده‌آل هستند. این اگزاست فن ها در انواع:

  • فن‌های با تیغه رو به جلو: کم‌صدا، مناسب فشار متوسط
  • فن‌های با تیغه رو به عقب: بازدهی بالا، مقاوم در برابر خوردگی
  • فن‌های شعاعی: برای محیط‌های آلوده و ذرات معلق

تولید و در تهویه کارگاه‌ها، آشپزخانه‌های صنعتی، پارکینگ‌های زیرزمینی بمنظور سیستم‌های تخلیه دود و گازهای شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرند. از مزایای اگزاست فن های سانتریفیوژ می توان به فشار استاتیک بالا (مناسب برای کانال‌های پیچیده)، عملکرد کم‌صدا در مقایسه با فن‌های محوری، قابلیت تطبیق با محیط‌های مرطوب، خورنده یا دمای بالا و بازده انرژی بهتر در شرایط کاری سنگین اشاره نمود.

اگزاست فن محوری

اگزاست فن‌های محوری در سایزهای مختلف از قطر 100 میلی‌متر تا بیش از 1 متر و با موتورهای AC یا EC در انواع اگزاست فن‌های پروانه‌ای (مناسب برای تخلیه هوای آزاد مثل دیوارها یا پنجره‌ها)، لوله محور (طراحی شده برای نصب در کانال‌ها با عملکرد بهتر نسبت به نوع پروانه‌ای در سیستم‌های کانالی و فن‌های پره محور (مجهز به تیغه‌های راهنما برای بهبود کارایی و با قابلیت ایجاد فشار بالاتر نسبت به دیگر مدل‌های محوری) تولید و بمنظور تهویه سالن‌های صنعتی، تخلیه هوای گرم از محیط‌های کاری، سیستم‌های تهویه تونل‌ها و پارکینگ‌ها و خنک‌سازی تجهیزات الکترونیکی مورد استفاده قرار می گیرند.

از مهمترین مزایای اگزاست فن های محوری می توان به مصرف انرژی پایین‌تر نسبت به مدل‌های سانتریفیوژ در کاربردهای کم فشار، جریان هوای یکنواخت و بدون تلاطم زیاد و تعمیر و نگهداری آسان به دلیل ساختار ساده اشاره نمود.

مقایسه اگزاست فن رادیال و آکسیال

اگزاست فن‌ها به‌طور کلی در دو نوع رادیال (سانتریفیوژ) و آکسیال (محوری) طراحی می‌شوند و تفاوت آن‌ها در مسیر حرکت هوا، فشار تولیدی و کاربرد است.

اگزاست فن‌های رادیال با پروانه خمیده و طراحی حلزونی، هوا را از مرکز مکش کرده و با نیروی گریز از مرکز به بیرون پرتاب می‌کنند. این مدل‌ها قادر به تولید فشار استاتیکی بالا (تا حدود 1500 پاسکال) هستند و در محیط‌های صنعتی، کانال‌کشی‌های طولانی یا فضاهای دارای مقاومت هوایی زیاد، عملکردی پایدار دارند. بازده آنها معمولاً بین 60 تا 85% است و برای تخلیه هوای آلوده، داغ یا خورنده انتخاب ایده‌آلی به شمار می‌روند.

در مقابل، اگزاست فن‌های آکسیال هوا را در امتداد محور چرخش پروانه جابجا می‌کنند و به دلیل طراحی ساده و حجم جابجایی بالا، برای تخلیه سریع هوا در مسیرهای کوتاه و مستقیم مناسب‌اند. این فن‌ها فشار محدودی (زیر 500 پاسکال) تولید می‌کنند اما دبی بسیار بالایی دارند و هزینه خرید و نگهداری‌شان کمتر است. بازده معمول آنها 40 تا 65% می‌باشد.

بطور خلاصه:

  1. اگر فضا دارای مقاومت بالا، گردوغبار یا دمای زیاد است، فن رادیال گزینه بهتری است.
  2. اگر جریان هوای زیاد و مسیر مستقیم مدنظر باشد، فن آکسیال مقرون‌به‌صرفه‌تر است.

در برخی پروژه‌های پیشرفته، ترکیب این دو نوع فن برای دستیابی به دبی بالا و فشار مناسب به‌صورت هم‌زمان بکار می‌رود و راندمان کلی سیستم تهویه را به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد.

راهنمای انتخاب و خرید اگزاست فن

انتخاب اگزاست فن مناسب به فاکتورهای فنی و محیطی متعددی بستگی دارد که هر یک نقش مستقیمی در عملکرد نهایی سیستم تهویه ایفا می‌کنند.

  • تعیین هدف استفاده از اگزاست فن: پیش از هر چیز باید مشخص شود فن برای چه فضایی به کار می‌رود؛ محیط صنعتی، آشپزخانه تجاری، آزمایشگاه، پارکینگ یا ساختمان اداری. نوع آلودگی هوا و شرایط محیطی در انتخاب نوع فن نقش کلیدی دارند.
  • محاسبه ظرفیت هوادهی مورد نیاز: ظرفیت هوادهی بر اساس حجم فضا و دفعات تعویض هوا در ساعت تعیین می‌شود. انتخاب اگزاست فن با دبی مناسب (CFM یا m³/h) باعث عملکرد مؤثر سیستم تهویه می‌شود.
  • بررسی فشار استاتیکی سیستم: اگر اگزاست فن باید هوا را از مسیرهای طویل، کانال‌های پرپیچ‌وخم یا فیلترها عبور دهد، فشار استاتیکی اهمیت زیادی پیدا می‌کند. فن سانتریفیوژ مناسب این شرایط باید توان غلبه بر این مقاومت را داشته باشد.
  • نتخاب نوع پروانه مناسب: نوع پروانه باید متناسب با شرایط کاری باشد. پروانه بکوارد برای راندمان بالا و صدای کمتر، فوروارد برای جریان هوای بیشتر و رادیال برای شرایط سخت با ذرات معلق یا گازهای خورنده مناسب می باشد.
  • توجه به جنس بدنه و پروانه: در محیط‌های مرطوب یا دارای بخارات شیمیایی، استفاده از اگزاست فن با بدنه استیل یا آلومینیوم ضروری است. برای فضاهای معمولی، بدنه فولادی با رنگ الکترواستاتیک کافی است. جنس پروانه نیز باید مقاوم به سایش و خوردگی باشد.
  • بررسی موتور و ویژگی‌های فنی آن: موتور باید از نظر توان، ولتاژ (تک‌فاز یا سه‌فاز) و کلاس حفاظتی (IP54 یا IP55) مناسب باشد. در صورت نیاز به تنظیم سرعت، استفاده از فن مجهز به اینورتر یا قابلیت اتصال به درایو فرکانس پیشنهاد می‌شود.
  • در نظر گرفتن شرایط نصب و فضای موجود: ابعاد و نوع نصب اگزاست فن (افقی یا عمودی) باید با فضای محل نصب هماهنگ باشد. فضای کافی برای دسترسی به فن جهت نگهداری و تعمیر نیز در نظر گرفته شود.
  • ارزیابی میزان صدا و آلودگی صوتی: در فضاهای حساس به صدا مانند بیمارستان‌ها یا دفاتر، انتخاب فن کم‌صدا اهمیت دارد. بررسی سطح نویز (دسی‌بل) فن و امکان نصب صداگیر از موارد مهم پیش از خرید است.
  • انتخاب برند معتبر با پشتیبانی مناسب: خرید از برندهای شناخته‌شده، تضمین‌کننده کیفیت و دوام دستگاه است. گارانتی معتبر، پشتیبانی فنی، خدمات پس از فروش و در دسترس بودن قطعات یدکی نیز باید جزو معیارهای تصمیم‌گیری باشد.

خرید اگزاست فن

قیمت اگزاست فن

قیمت اگزاست فن‌ها بسته به نوع، قطر پروانه و توان موتور از حدود 60 میلیون ریال برای مدل‌های کوچک خانگی تا 3 میلیارد ریال برای نمونه‌های صنعتی بزرگ همچون مدلهای سانتریفیوژ با قدرت 30 اسب بخار و 2000 دور در دقیقه متغیر است.

لیست قیمت برخی از اگزاست فن های موجود در بازار ایران به شرح زیر است:

  • سانتریفیوژ بکوارد 83 سانتیمتر، توان 11.2 کیلووات قیمت 980 میلیون ریال
  • آکسیال صنعتی 120 سانتیمتر، توان 11 کیلووات قیمت حدودا 750 میلیون ریال
  • اگزاست فن سقفی 40 سانتیمتر، توان 252 وات حدودا 150 میلیون ریال
  • سانتریفیوژ فوروارد 15 سانتیمتر، توان 373 وات حدودا 70 میلیون ریال

تعیین قیمت این دستگاه به پارامترهایی مانند نوع طراحی پروانه (فوروارد یا بکوارد)، قطر پروانه و ابعاد کلی، توان و برند الکتروموتور، سرعت دوران (RPM)، جنس بدنه و پوشش ضدخوردگی و همچنین کاربرد مورد نظر (سقفی، کانالی، صنعتی یا پارکینگی) بستگی دارد. هرچه ظرفیت جابجایی هوا و دوام تجهیزات بیشتر باشد، قیمت اگزاست فن نیز بالاتر خواهد بود.

محاسبه ظرفیت اگزاست فن

برای محاسبه ظرفیت اگزاست فن، ابتدا باید حجم فضا و نرخ تعویض هوا مشخص شود. رابطه کلی به صورت Q = V × n است که در آن:

  • Q = حجم هوای مورد نیاز (CFM یا m³/h)
  • V = حجم فضا (m³)
  • n = نرخ تعویض هوا در ساعت (بر اساس استانداردهای ASHRAE یا مقررات ملی ساختمان)

می باشد. پس از تعیین Q، انتخاب مدل مناسب فن بر اساس فشار استاتیکی، نوع کاربری فضا، دما، رطوبت، طول کانال‌کشی و نوع نصب (دیواری یا سقفی) انجام می‌شود.

عواملی مانند جنس پره‌ها، نوع الکتروموتور (ضد جرقه یا معمولی)، منبع تغذیه (تک فاز یا سه فاز) و میزان اسیدی یا خورنده بودن هوا نیز در تعیین ظرفیت نهایی مؤثرند. هدف از این محاسبه، انتخاب فنی است که بتواند با کمترین افت فشار، حجم هوای کهنه را به‌طور کامل و پیوسته از محیط خارج کند.

پرسش‌های متداول اگزاست فن

چگونه ظرفیت مناسب اگزاست فن محاسبه می شود؟

برای انتخاب ظرفیت درست باید حجم فضای مورد نظر را در نرخ تعویض هوا ضرب کرد. نرخ تعویض هوا بر اساس استاندارد ASHRAE یا مقررات ملی ساختمان تعیین می شود؛ مثلاً برای آشپزخانه های صنعتی 15 تا 30 بار در ساعت و برای پارکینگ ها 6 تا 10 بار در ساعت است. علاوه بر دبی، فشار استاتیک سیستم شامل طول کانال، تعداد زانوها و فیلترها هم باید در محاسبه لحاظ شود.

تفاوت اگزاست فن محوری و سانتریفیوژ در چیست؟

فن محوری حجم زیادی از هوا را با فشار پایین جابه جا می کند و برای مسیرهای مستقیم یا تخلیه از دیوار و پنجره مناسب است. در مقابل، فن سانتریفیوژ قادر به تولید فشار استاتیک بالا تا حدود 1500 پاسکال است و در سیستم های کانال کشی پیچیده یا محیطهای آلوده کاربرد دارد. راندمان سانتریفیوژها معمولاً بالاتر از انواع محوری است.

چرا در محیط های انفجاری باید از اگزاست فن ضدانفجار استفاده کرد؟

در صنایع رنگ، رزین یا کارگاه هایی با بخارات حلال، کوچک ترین جرقه می تواند منجر به انفجار شود. فن های ضدانفجار مطابق استاندارد ATEX یا IECEx ساخته می شوند و دارای موتور ضدجرقه، پروانه غیرجرقه زا و بدنه مقاوم هستند. استفاده از فن معمولی در چنین محیط هایی خطرناک و مغایر با الزامات HSE است.

چه عواملی بیشترین تأثیر را بر طول عمر اگزاست فن دارند؟

کیفیت بالانس پروانه، جنس بلبرینگ و یاتاقان، کلاس حفاظتی موتور، شرایط نصب و نگهداری دوره ای نقش اصلی را در عمر مفید فن دارند. اگر نگهداری اصولی انجام شود، عمر یک اگزاست فن صنعتی می تواند بیش از 10 سال و در برخی مدل ها بالای 100 هزار ساعت کارکرد باشد.

کدام استانداردها در انتخاب اگزاست فن اهمیت دارند؟

استاندارد ISO 5801 و ISO 13350 برای تست عملکرد، AMCA 210 برای بررسی دبی و فشار، AMCA 300 برای اندازه گیری صدا و استاندارد IEC 60335-2-80 برای ایمنی الکتریکی مهم ترین مراجع هستند. در محیط های پرخطر، رعایت ATEX 2014/34/EU الزامی است و در اروپا نیز ERP Lot 11 به راندمان انرژی می پردازد.

چه مشکلاتی در نصب نادرست اگزاست فن به وجود می آید؟

اگر فن در مسیر جریان هوای مخالف نصب شود یا پایه ها تراز نباشد، راندمان پایین آمده و ارتعاش و نویز افزایش پیدا می کند. نبود دمپر برگشتی باعث ورود دود یا بو می شود و تهویه ناکافی اطراف موتور می تواند منجر به سوختن آن شود. رعایت دستورالعمل سازنده در محل نصب حیاتی است.

چگونه می توان میزان صدای اگزاست فن را کاهش داد؟

انتخاب پروانه بکوارد یا ایروفویل، نصب صداگیر در ورودی و خروجی کانال، استفاده از لرزه گیر لاستیکی یا فنری، تنظیم دور موتور با اینورتر و بالانس کردن دوره ای پروانه از مهم ترین راهکارهای کاهش صدا هستند.

رای کاربران
[امتیاز کلی: 9 میانگین: 5]
  1. محمدرضا شریفی نژاد

    عرض ادب خدمت کارشناس محترم
    بنده میخوام اگر ممکنه نحوه محاسبه هوای خروجی یا ورودی توسط اگزاست فن رو برام شرح بدین.
    با سپاس

    1. ناب زیست.م

      با توجه به اطلاعات داده شده حجم محل مورد نظر 480 مترمکعب است. اگر ما 10 بار در ساعت مکندگی را در نظر بگیریم؛ حجم دستگاه باید 4800 مترمکعب یا 2823CFM باشد. این محاسبه در صورتی صحیح است که یک پنجره یا خروجی هوا در محیط باشد ولی اگر دوتا خروجی یا بیشتر باشد بایستی به ازای هر پنجره 0.75 به عدد 10 اضافه کرده و سپس در حجم محیط ضرب کنیم. مثلا 3 پنجره موجود هست . پس می توان اینگونه حساب کرد:
      22.5 = (0.75*3) + 10
      با این حساب:
      مترمکعب 10800 = 480 * 22.5
      برای این محیط شما می توانید یک اگزاست فن مکنده با موتور 3 اسب پروانه 50 سانتیمتر با توجه به پرت هوادهی (افت فشار) پیشنهاد دهید

دیدگاهتان را بنویسید

فیلد های ستاره دار* الزامی می باشند.

09126147685 02191013237