اسید دیسکلر (Descaler Acid) ماده ای شیمیایی است که برای از بین بردن سختی و رسوبات معدنی مانند آهک، کلسیم، منیزیم و زنگ زدگی از سطوح فلزی و تجهیزات صنعتی استفاده میشود. این رسوبات معمولاً در سیستمهای گرمایشی، مبدلهای حرارتی، دیگهای بخار، لولهکشیها، برجهای خنککننده و تجهیزات مشابه که با آب در تماس هستند، ایجاد میشوند.
در حقیقت عدم استفاده از دستگاه هایی مثل سختی گیر یا فیلتر شنی باعث میشود درون لوله ها و روی سطح مبدل های حرارتی درون تجهیزات صنعتی، خانگی و حساس شما با رسوبات معدنی پوشیده شود؛ در اینصورت برای از بین بردن این رسوبات می بایست به سراغ این ماده شیمیایی رسوب زدا بروید.
کاربردهای اسید دیسکلر
اسید دیسکلر (Descaler) که معمولاً از انواع اسیدهای معدنی (مانند اسید کلریدریک یا فسفریک) تهیه می شود، به دلیل خاصیت رسوب زدایی بالا در صنایع و کاربردهای خانگی بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. لیست کاربردهای آن عبارت است از:
- کاربردهای صنعتی
- حذف رسوبات معدنی و آهکی از دیگ های بخار برای افزایش بازدهی و کاهش مصرف انرژی.
- پاک سازی رسوبات آهکی و معدنی از سطوح داخلی مبدل های حرارتی.
- حذف رسوبات از کویل های منبع کویل دار، لوله های چیلر و سیستم های تهویه مطبوع.
- حذف رسوبات معدنی و کربن زدایی از انواع تجهیزات آشپزخانه صنعتی
- تمیزکاری لوله های آب و تجهیزات مکانیکی ماشین ظرفشویی صنعتی
- شستشوی لوله های صنعتی برای باز کردن مسیر و بهبود عملکرد.
- رسوب زدایی از پکینگ ها و اجزای داخلی برج های خنک کننده.
- کاربردهای خانگی
- حذف رسوبات کلسیم و آهکی از کف کتری، سماور یا قوری.
- حذف لکه های سفید و رسوبات سخت از روی شیرآلات و سینک های استیل.
- از کردن منافذ دوش و حذف رسوبات کلسیمی.
- کاربردهای در حوزه انرژی و نیروگاه ها
- رسوب زدایی از توربین ها جهت پاک سازی تجهیزات تولید انرژی برای افزایش بهره وری.
- در سیستم های آب خنک کننده بمنظور تمیز کردن لوله ها و تجهیزات برای جلوگیری از کاهش کارایی.
- کاربردهای در صنعت نفت و گاز
- حذف رسوبات معدنی که در خطوط انتقال نفت و گاز انباشته می شوند.
- تمیز کردن مبدل ها، برج های تقطیر و خطوط انتقال پالایشگاهها
- کاربردهای در حوزه بهداشت و درمان
- حذف رسوبات معدنی از دستگاه های استریلایزر (اتوکلاوها) و سایر تجهیزات پزشکی
- رسوب زدایی از سیستم های دیونایزر و آب گرم.
- کاربردهای در صنعت غذا و نوشیدنی
- حذف رسوبات از تجهیزات حرارتی مانند دیگ های پخت و مخازن استیل فرآوری.
- تجهیزات قهوه ساز و اسپرسوساز: رسوب زدایی از لوله ها و محفظه های داخلی برای حفظ کیفیت نوشیدنی.
- کاربردهای در صنعت خودروسازی
- حذف رسوبات و زنگ زدگی برای بهبود عملکرد سیستم خنک کننده.
- حذف رسوبات آهکی و معدنی از کانال های آب موتور.
- کاربردهای در صنایع شیمیایی
- استفاده جهت رسوب زدایی از تجهیزات تولید مواد شیمیایی
- پاک سازی خطوط انتقال مواد شیمیایی از رسوبات آهکی.
- سایر کاربردها
- رسوب زدایی از دیواره ها، فیلترها و تجهیزات استخر.
- پاک سازی لوله ها از زنگ زدگی و رسوبات معدنی.
مزایای استفاده از اسید دیسکلر
از اسید رسوب زدا برای از بین بردن رسوبات معدنی، به ویژه رسوبات آهکی در تجهیزات و سیستم ها استفاده میشود. این ماده در کاربردهای مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد، از جمله در تمیزکاری بویلرها، برج خنک کننده، مبدل حرارتی، لوله کشی ها و تجهیزات گرمایشی. مزایای استفاده از آن شامل موارد زیر است:
- رسوبات معدنی می توانند باعث کاهش انتقال حرارت، انسداد جریان و کاهش عملکرد کلی تجهیزات شوند. استفاده از اسید دیسکلر این رسوبات را از بین می برد و راندمان تجهیزات را افزایش می دهد.
- تمیز کردن منظم تجهیزات با اسید دیسکلر باعث کاهش نیاز به تعمیرات عمده، تعویض قطعات، کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری و افزایش عمر مفید تجهیزات می شود.
- وجود رسوبات می تواند مصرف انرژی را افزایش دهد زیرا برای دستیابی به همان سطح عملکرد، انرژی بیشتری مورد نیاز است. حذف رسوبات با دیسکلر به کاهش مصرف انرژی کمک می کند.
- در سیستم هایی که آب به عنوان عامل خنک کننده یا گرمایشی استفاده می شود، حذف رسوبات می تواند کیفیت آب و کارایی فرآیند را بهبود بخشد.
- اسید دیسکلر معمولاً به سرعت و به صورت مؤثر رسوبات را حل می کن، و این کارایی بالا باعث صرفه جویی در زمان می شود.
- رسوبات می توانند باعث خوردگی و انسداد شوند. استفاده از دیسکلر این مشکل را به حداقل می رساند و خطر خرابی تجهیزات را کاهش می دهد.
- آنها برای استفاده در سیستم های مختلف (فولادی، مسی، استیل ضدزنگ و…) طراحی شده اند و گزینه های متنوعی برای نیازهای مختلف ارائه می دهند.
ترکیبات اصلی اسید دیسکلر
- اسید کلریدریک رایج ترین ترکیب در اسیدهای رسوب زدا است که قدرت زیادی در انحلال رسوبات معدنی دارد.
- اسید فسفریک که معمولاً در سیستم هایی که فلزات حساس دارند، استفاده می شود.
- اسید سولفامیک که ملایم تر است و معمولاً برای کاربردهای خانگی و سیستم های حساس به خوردگی به کار می رود.
- بازدارنده های خوردگی برای جلوگیری از آسیب به فلزات تجهیزات در طول فرآیند رسوب زدایی به ترکیب اضافه می شوند.
- مواد شوینده یا افزودنی ها گاهی اوقات مواد شوینده برای بهبود پاکسازی رسوبات یا افزودنی های کنترل کننده کف به فرمول اضافه می شود.
- مواد ضد کف برای کاهش کف حاصل از واکنش اسید با رسوبات.
یک فرمول معمولی اسید دیسکلر مبتنی بر اسید کلریدریک عبارت است از: اسید هیدروکلریک غلیظ به مقدار 10 تا 30 درصد، بازدارنده خوردگی به میزان 1 تا 2 درصد و آب 68 تا 89 درصد
نحوه استفاده از اسید رسوب زدا
محلول دیسکلر با غلظت مناسب تهیه می شود به سیستم یا تجهیز اضافه می شود تا رسوبات را حل کند و پس از مدتی، محلول تخلیه و سیستم با آب شسته می شود. نکات ایمنی کار با اسید دیسکلر عبارتند از:
- هنگام کار با اسید دیسکیلر باید از دستکش مقاوم به مواد شیمیایی و عینک ایمنی استفاده کرد.
- بخارات اسید می توانند خطرناک باشند؛ بنابراین در محیط های با تهویه مناسب کار کنید.
- از تماس اسید با پوست و چشم جلوگیری کنید و در صورت بروز حادثه سریعاً با آب شستشو دهید.
خطرات اسید دیسکلر
اسید دیسکلر یا اسید جرم گیر، معمولاً ترکیبی از اسیدهای قوی مانند اسید هیدروکلریک (HCl) یا اسید سولفوریک است که برای حذف رسوبات معدنی (مانند کربنات کلسیم یا آهک) از سطوح فلزی، لوله ها، و تجهیزات صنعتی استفاده می شود. استفاده از این اسیدها به دلیل قدرت شیمیایی بالا با خطرات قابل توجهی همراه است.
مهمترین خطراتش برای سلامت انسان عبارتند از:
- تماس با پوست یا چشم می تواند باعث سوختگی شدید و آسیب های جدی شود.
- استنشاق بخارات این اسید می تواند باعث تحریک گلو، بینی و ریه ها شود و در موارد شدید منجر به مشکلات تنفسی گردد.
- در صورت بلع، می تواند به معده و دستگاه گوارش آسیب جدی برساند.
- ممکن است در برخی افراد باعث آلرژی شود.
همچنین خطرات زیست محیطی استفاده این اسید جرمگیر عبارتند از:
- خلیه بدون کنترل اسید دیسکلر به محیط می تواند به شدت منابع آبی را آلوده کرده و حیات آبزیان را تهدید کند.
- نشت این مواد به خاک می تواند باعث تغییر در ترکیب خاک و نابودی میکروارگانیسم های مفید شود.
در نهایت خطرات ایمنی هنگام کار با اسید رسوب زدا به شرح زیر است:
- اسید دیسکلر در تماس با برخی فلزات مانند آلومینیوم یا روی، گاز هیدروژن تولید می کند که قابل اشتعال یا انفجار است.
- استفاده بیش از حد از این اسید می تواند باعث آسیب دائمی به تجهیزات فلزی شود.
- تماس با مواد قلیایی یا اکسیدکننده ها ممکن است واکنش های خطرناک شیمیایی ایجاد کند.
نحوه کاهش مصرف اسید دیسکلر
برای کاهش مصرف اسید دیسکلر (رسوب زدا)، می توانید از روش ها و تکنیک های زیر استفاده کنید:
- نصب سختی گیر می تواند سختی آب را کاهش داده و از تشکیل رسوبات جلوگیری کند.
- نصب فیلترهای اولیه می تواند ذرات معلق و ناخالصی ها را از آب حذف کند و تشکیل رسوب را کاهش دهد.
- از غلظت های مناسب دیسکلر برای شستشو استفاده کنید. غلظت بیشتر از حد نیاز، باعث هدر رفت مواد می شود.
- گرم کردن حداکثر تا 40 الی 50 درجه سانتی گراد اثربخشی آن را افزایش داده در نتیجه مقدار کمتری مصرف می شود.
- عجله در شستشو باعث می شود محلول بیشتری استفاده کنید.
- محلول استفاده شده را قبل از تخلیه بررسی کنید. اگر هنوز فعال است یعنی درجع اسیدیته آن pH پایین تر از 4 است، می توانید آن را برای شستشوی بخش های دیگر استفاده نمائید.
- همچنین می توانید ذرات و رسوبات حل نشده را از محلول خارج کرده و مجدداً از آن استفاده کنید.
- رسوب ها را پیش از انباشته شدن بیش از حد تمیز کنید. این کار نیاز به مقادیر زیاد اسید دیسکلر را کاهش می دهد.
- بخش هایی از تجهیزات که بیشتر دچار رسوب می شوند را مرتب بررسی کنید تا رسوبات تازه را به راحتی حذف کنید.
- از جایگزین هایی مثل سرکه سفید یا محلول های زیست سازگار برای تمیز کردن رسوبات سبک استفاده کنید.
- اطمینان حاصل کنید که کاربران یا کارکنان به روش های صحیح استفاده از اسید دیسکلر آشنا هستند تا از مصرف بیهوده آن جلوگیری شود.
ظروف نگهداری اسید رسوب زدا
انتخاب و استفاده از مخزن مناسب برای نگهداری اسید رسوب زدا اهمیت زیادی دارد، زیرا این ماده خاصیت خورندگی بالایی دارد و اگر به درستی نگهداری نشود، می تواند باعث خرابی تجهیزات یا حتی بروز خطرات ایمنی شود.
بهترین گزینه برای نگهداری اسید دیسکلر عبارتند از:
- مخازن پلی اتیلنی
- مخازن پلی پروپیلن
- مخازن فایبرگلاس
- در شرایط خاص، از مخزن استیلاستفاده می شود، اما این گزینه بسیار گران است و بدین منظور توصیه نمیشود.
در طراحی این مخازن حتما از شیر و اتصالات ضد اسید استفاده نموده و دور از منابع گرما و مواد قابل اشتعال نگهداری شوند. اگر مخزن در محیط باز قرار دارد، باید دارای لایه مقاوم در برابر اشعه فرابنفش باشد تا طول عمر آن افزایش یابد و برای کارهای روزمره، از یک مخزن اسید کوچک تر برای انتقال یا مصرف استفاده کنید تا خطر جابجایی مستقیم کاهش یابد.
تفاوت اسید دیسکلر و جوهر نمک
اسید دیسکلر و جوهر نمک هر دو اسیدهایی هستند که برای تمیزکاری و حذف رسوبات به کار می روند. اگر نیاز به تمیزکاری صنعتی یا تجهیزات حساس دارید، اسید رسوب زدا گزینه مناسب تری است. اما برای تمیز کاری خانگی و رسوبات سخت، جوهر نمک مؤثرتر است، با این حال باید در استفاده از آن دقت زیادی به خرج دهید.
اسید دیسکلر و جوهر نمک در ترکیبات شیمیایی، قدرت اثرگذاری، کاربردها، میزان خطرات کار با آنها و تاثیرشان بر محیط زیست با یکدیگر متفاوت هستند؛
- اسید دیسکلر معمولاً ترکیبی از اسیدهای آلی مثل فسفریک یا سیتریک یا معدنی ضعیف مثل اسید سولفامیک است که به همراه مواد افزودنی ضد خوردگی عرضه می شود اما جوهر نمک محلول قوی و غلیظی از اسید هیدروکلریک حل شده در آب است.
- اسید رسوب زدا قدرت تمیزکاری متوسطی دارد و به گونه ای طراحی شده که به تجهیزات حساس مثل دیگ های بخار یا سیستم های گرمایشی آسیب کمتری وارد کند اما جوهر نمک بسیار قوی تر است و در حذف رسوبات آهکی و زنگ آهن مؤثرتر، اما می تواند به سطح فلزات و دیگر مواد آسیب جدی برساند.
- اسیدهای رسوب زدا برای تمیز کردن رسوبات در سیستم های حساس صنعتی مثل بویلرها، مبدل های حرارتی و کولرها استفاده می شوند اما جوهر نمک بیشتر در مصارف خانگی برای تمیز کردن رسوبات سخت در سرویس های بهداشتی، کاشی ها و لوله های پلیکای فاضلاب به کار می رود.
- اسید دیسکلر معمولاً کم خطرتر است زیرا حاوی افزودنی هایی است که خاصیت خورندگی را کاهش می دهند اما جوهر نمک به شدت خورنده است و در صورت تماس با پوست یا استنشاق بخارات، می تواند آسیب های جدی ایجاد کند.
- اسید دیسکلر اثرات زیست محیطی کمتری دارد ولی جوهر نمک در صورت تخلیه نادرست، می تواند به محیط زیست آسیب برساند.
قیمت اسید دیسکلر
قیمت اسید دیسکلر به عوامل مختلفی مانند غلظت، نوع بسته بندی و اعتبار شرکت تولید کننده بستگی دارد. معمولاً این ماده در دو نوع 25 و 33 درصد عرضه می شود.
- اسید دیسکلر 25 درصد (معمولی): قیمت حدودی هر لیتر از این نوع، به طور میانگین بین 20,000 تا 35,000 تومان است، بسته به برند و حجم خرید.
- اسید دیسکلر 33 درصد (سوپر دیسکلر): قیمت آن برای هر لیتر بیشتر است و در حجم های عمده ممکن است قیمت کمتری داشته باشد. بسته های 5 و 20 لیتری به ترتیب حدود 150,000 تا 500,000 تومان قیمت گذاری می شوند.
اگر به خرید این اسید تمایل دارید، می توانید با کارشناسان فروش شرکت ناب زیست در ارتباط باشید.