به مخزن ساخته شده از ترکیب رزین، پلی استر، الیاف شیشه و بعضا ژلکت یا منابع پلیمری تقویت شده با الیاف پشم شیشه که به دو صورت مکعبی (SMC) یا استوانه ای (GRP) برای ذخیره انوع مواد شیمیایی و آب بهداشتی فود گرید تولید می شوند مخرن فایبرگلاس می گویند.
در دنیای امروز که صنایع مختلف با چالش‌های زیست محیطی، خوردگی، حمل و نقل دشوار و نگهداری مایعات خورنده مواجه‌اند، انتخاب نوع مخزن مناسب می‌تواند تفاوت میان بهره‌وری و خسارت باشد. مخزن فایبرگلاس با ویژگیهای بی‌نظیرش، از جمله مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی، وزن سبک و قابلیت ساخت سفارشی، بعنوان یکی از بهترین گزینه‌ها برای ذخیره‌سازی و نگهداری سیالات در شرایط سخت مطرح شده است.
مخزن فایبرگلاس چیست؟
مخزن فایبرگلاس، نسل پیشرفته ای از مخازن ذخیره‌سازی صنعتی است که با بهره‌گیری از الیاف شیشه تقویت شده و رزین‌های مقاوم، عملکردی فراتر از مخازن فلزی و پلاستیکی ارائه می‌دهد. این نوع مخزن، بواسطه ساختار چند لایه و مهندسی شده خود، نه تنها در برابر خوردگی و نفوذ مواد شیمیایی بسیار مقاوم است، بلکه تحمل بالایی در برابر فشار داخلی، ضربات مکانیکی و نوسانات دمایی دارد.
بسته به فرمولاسیون رزین مصرفی و طراحی فنی، مخازن فایبرگلاس می‌توانند در کاربردهایی مانند ذخیره اسیدهای خورنده، پساب صنعتی، آب آشامیدنی، آب دریا، مواد نفتی و حلال‌ها به کار گرفته شوند. همین تنوع کاربرد، آنها را به انتخابی هوشمندانه برای صنایع شیمیایی، غذایی، دارویی، پتروشیمی و تصفیه‌خانه‌ها تبدیل کرده است.
کاربردهای مخزن فایبرگلاس
- ذخیره آب شرب در مناطق شهری و روستایی
- ذخیره آب مصرفی در ساختمان های مسکونی و تجاری
- مخزن فایبرگلاس ذخیره آب آتش نشانی برای سیستم های اطفای حریق
- نگهداری فاضلاب خام یا تصفیه شده
- جمع آوری و ذخیره آب باران در سیستم های رین واتر
- ذخیره پساب صنعتی پیش و پس از تصفیه
- نگهداری اسید، باز، حلال و مواد خورنده
- ترکیب مواد شیمیایی در واحدهای صنعتی درون مخزن فایبرگلاس
- ذخیره مواد اولیه شیمیایی در کارخانجات
- نگهداری شیر، شربت، روغن و سایر مایعات غذایی
- استفاده از مخزن فایبرگلاس در ذخیره الکل، دارو و محلول های بهداشتی
- نگهداری خوراک مایع دام و طیور
- ذخیره کود مایع و سموم در واحدهای کشاورزی
- استفاده از مخزن فایبرگلاس در تأمین آب سیستم های آبیاری قطره ای یا بارانی
- پشتیبانی از بوسترپمپ های مجتمع های بزرگ
- ذخیره آب در چیلرها و بویلرهای تأسیسات سرمایشی و گرمایشی
- استفاده در خطوط تولید خودرو و رنگ آمیزی
- ذخیره محلول های حفاری در صنعت نفت و گاز
- نگهداری مواد شیمیایی پالایشگاهی و پتروشیمی
- ذخیره آب شیرین یا سوخت در کشتی ها و اسکله ها
- نگهداری رنگ و مواد شیمیایی در صنایع نساجی
- استفاده در ساخت سپتیک تانک و چربی گیر
- استفاده به عنوان مخزن هم زن دار در صنایع ترکیب مواد
- استفاده از مخزن فایبرگلاس بمنظور ذخیره مواد خطرناک در مراکز ایزوله یا دفنی
- پشتیبانی فرایندهای فیلتراسیون صنعتی
- استفاده در گلخانه ها برای ذخیره آب و مواد مغذی
- ساخت واحدهای سیار ذخیره سازی روی تانکر و تریلر
مزایای مخزن فایبرگلاس
- مقاومت بسیار بالا در برابر خوردگی شیمیایی
- عمر مفید طولانی در شرایط سخت محیطی
- وزن سبک و سهولت در حمل و نصب
- قابلیت دفن در زیر زمین بدون زنگ زدگی
- تنوع در شکل، حجم و ابعاد
- عدم نیاز مخزن فایبرگلاس به رنگ آمیزی یا پوشش ضد زنگ
- مناسب برای تماس با آب شرب و مواد غذایی
- مقاومت بالا در برابر اشعه UV خورشید
- عایق بودن نسبت به جریان برق
- سازگاری مخزن فایبرگلاس با شرایط اقلیمی متنوع ایران
- بدون نیاز به تعمیرات دوره ای سنگین
- امکان تولید به صورت یک تکه و بدون درز
- قابل استفاده در مناطق زلزله خیز
- امکان جابجایی آسان مخزن فایبرگلاس در پروژه های موقت
- سرعت بالا در تولید و تحویل
- قابلیت نصب اتصالات متنوع فلزی و پلیمری
- مقاوم در برابر فشار خاک در حالت دفنی
- عدم انتقال حرارت به مایعات داخلی
- مناسب برای کاربردهای سیار و ثابت
- به صرفه بودن مخزن فایبرگلاس در مقایسه با مخازن فلزی و پلی اتیلنی در بلندمدت
ساختار مخزن فایبرگلاس
ساختار یک مخزن فایبرگلاس به گونه‌ای طراحی میشود که هم استحکام مکانیکی بالایی داشته باشد و هم در برابر شرایط محیطی و مواد شیمیایی خورنده مقاوم باقی بماند. این مخازن به دلیل ترکیب لایه‌های پلیمری و الیاف شیشه، در صنایع مختلف از ذخیره آب آشامیدنی تا نگهداری اسیدهای قوی و مواد شیمیایی پرکاربرد، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
بدنه مخزن فایبرگلاس
بدنه اصلی، مهم‌ترین بخش هر مخزن فایبرگلاس است که باید وزن سیال و فشار داخلی را تحمل کند. این بدنه در چند لایه ساخته میشود:
- لایه داخلی (لاینر): ساخته شده از رزین مقاوم به خوردگی، برای جلوگیری از نفوذ مواد شیمیایی. در مخزن فایبرگلاس بهداشتی از پوشش‌های تأییدشده مناسب آب آشامیدنی استفاده میشود.
- لایه تقویتی: ترکیبی از رزین و الیاف شیشه که استحکام مکانیکی بدنه مخزن فایبرگلاس را افزایش می‌دهد. ضخامت این لایه با توجه به ظرفیت و نوع کاربری تنظیم میشود.
- لایه بیرونی: پوششی مقاوم در برابر نور خورشید، بارندگی و گردوغبار است که معمولاً با رنگ سفید، طوسی یا سبز ساخته میشود.
اجزای مکانیکی مخزن فایبرگلاس
برای اینکه یک مخزن فایبرگلاس عملکرد مطمئن داشته باشد، علاوه بر بدنه، اجزای مکانیکی و جانبی هم به کار گرفته می‌شوند:
- پایه یا فونداسیون: برای استقرار ایمن مخزن روی سطح یا در حالت دفنی. این پایه‌ها می‌توانند از بتن، فلز روکش‌دار یا خود فایبرگلاس تقویت‌شده ساخته شوند.
- دریچه بازدید: برای بازبینی و شست‌وشوی داخل مخزن فایبرگلاس، با قطر معمول 40 تا 70 سانتی‌متر در بالا یا کناره نصب میشود.
- لوله‌ها و اتصالات: برای ورود و خروج سیال، از متریالی مثل پلی‌پروپیلن، PVC یا استیل ضدزنگ ساخته می‌شوند. انتخاب صحیح اتصالات باعث افزایش عمر مخزن فایبرگلاس میشود.
- حلقه‌های تقویتی: در نقاطی که فشار بیشتری وارد میشود (مثل محل اتصالات)، برای جلوگیری از ترک یا خمیدگی به کار می‌روند.
- تیغه‌های داخلی: در برخی انواع مخزن فایبرگلاس جهت جلوگیری از موج‌زدگی سیال یا برای ترکیب مواد استفاده می‌شوند.
تجهیزات کنترلی و ویژه
بسته به نوع کاربری، یک مخزن فایبرگلاس می‌تواند مجهز به تجهیزات کنترلی یا صنعتی خاص باشد:
- سیستم اندازه‌گیری سطح: شامل شناور مکانیکی یا سطح‌سنج الکترونیکی که میزان پر یا خالی بودن مخزن فایبرگلاس را مشخص می‌کند.
- سامانه گرمایش یا سرمایش: برای تنظیم دمای سیال در صنایع غذایی، دارویی یا شیمیایی. این سیستم با لوله‌های گرمایشی یا سرمایشی در جداره مخزن اجرا میشود.
- پوشش نهایی: لایه‌ای برای افزایش دوام، زیبایی و محافظت در برابر شرایط محیطی. در مخازن بهداشتی این پوشش باید دارای تأییدیه مناسب برای تماس با آب آشامیدنی باشد.
مخزن فایبرگلاس استوانه ای
این مخازن که به صورت استوانه ای می باشند تا حجم 40 متر مکعب را می توانند به خوبی پوشش دهند و بدنه آنها به روش فیلامنت وایندینگ تولید می شوند و برای کپ ها از روش بسیار مطمئن و استاندارد قالب گیری استفاده می شود.
مخزن فایبرگلاس استوانه ای که به این روش تولید می شوند در نهایت قادر به تحمل فشاری تا حدود 30 بار می باشند. برای اطمینان بیشتر این شرکت محصول خود را به مدت یک سال و در صورت نیاز به مدت بیشتری ضمانت می کند. مخزن فایبرگلاس استوانه ای برای سیالهای مختلفی در بازه PH از 2 تا 12.5 قابل استفاده است.
مخزن فایبرگلاس مکعبی
عمر ورود مخزن فایبرگلاس مکعبی به صنعت کشور به دو دهه هم نمی رسد و از این مدل مخازن برای نگهداری حجم گسترده ای از آب و یا سیالهایی که PH متعادلی دارند استفاده می شود. البته می توان سیالهای دیگری را نیز درون این منابع نگهداری کرد.
مخزن فایبرگلاس مکعبی که دارای دیواره ای مستحکم از جنس پنلهای کامپوزیت می باشند که به همان صورت پنلی در کنار یکدیگر قرار گرفته و حجم بسیار گسترده ای را تا 3000 متر مکعب و حتی بیشتر در اختیار شما قرار می دهند. از بزرگترین محاسن مخزن فایبرگلاس مکعبی می توان به نصب بسیار ساده و آسان آنها، قابلیت دمونتاژ و جابجایی در صورت نیاز، بهای اقتصادی و طول عمر بسیار بالای آنها، اشاره کرد.
مخزن فایبرگلاس FRP (تحت فشار)
مخزن فایبرگلاس FRP مخزنی کامپوزیتی است که از ترکیب الیاف شیشه و رزین (بعنوان ماتریس) ساخته میشود و در صورت نیاز با مواد پرکننده تقویت می گردد. این ساختار باعث شده مخزن FRP در برابر خوردگی شیمیایی، فشار و دمای بالا مقاومت بسیار زیادی داشته باشد.
برخلاف GRP که بیشتر برای ذخیره آب آشامیدنی به کار می‌رود، مخزن فایبرگلاس FRP گزینه‌ای ایده‌آل برای نگهداری مواد شیمیایی، اسیدهای خورنده، فاضلاب صنعتی و مایعات خطرناک است. این مخازن معمولاً بصورت عمودی یا افقی تولید می شوند و می‌توانند دارای لایه داخلی سفارشی مثل لاینر ضد اسید باشند.
به دلیل خواص مهندسی و ایمنی بالا، مخزن فایبرگلاس FRP تحت فشار در صنایع نفت و پتروشیمی، داروسازی، صنایع شیمیایی و تصفیه‌خانه‌ها بسیار پرکاربرد است. از نظر عملکرد، این مخازن رقیب جدی مخازن استیل در دماهای کاری زیر 80 درجه سانتیگراد به شمار می‌روند. همچنین در ذخیره مواد شیمیایی، تنها رقیب اصلی آنها مخازن پلی پروپیلن هستند که در سالهای اخیر مورد توجه بیشتری قرار گرفته‌اند.
مخزن فایبرگلاس مدولار (پنلی)
مخزن فایبرگلاس مدولار، نسل جدیدی از مخازن ذخیره آب است که با استفاده از پنلهای باکیفیت و فریمهای فلزی ساخته میشود و روی شاسی‌های بتنی نصب میگردد. این ساختار مدولار، امکان تولید مخازنی با ابعاد و ظرفیت‌های متنوع را فراهم می‌کند و قابلیت نصب سریع و آسان را به همراه دارد. در پروژه‌های امروزی مانند مجتمع‌های مسکونی، تجاری، درمانگاهی و مراکز صنعتی، مخزن فایبرگلاس مدولار جایگزین مناسبی برای نمونه‌های سنتی و بتنی محسوب می‌شوند.
مهم‌ترین ویژگی مخزن فایبرگلاس ماژولار، دوام بالا و مقاومت آنها در برابر شرایط محیطی مختلف است؛ به طوری که در برابر نور خورشید، مواد شیمیایی و خوردگی کاملاً پایدار باقی می‌مانند. همچنین، به دلیل ساختار مدولار، امکان افزایش حجم یا تغییر شکل مخزن در مواقع نیاز به راحتی میسر است. این انعطاف‌پذیری باعث میشود مخزن فایبرگلاس مدولار گزینه‌ای ایده‌آل برای پروژه‌هایی باشد که محدودیت فضا یا تغییرات آتی در حجم ذخیره آب دارند.
مخزن فایبرگلاس مدولار علاوه بر سهولت نصب و حمل، سطحی صاف و بهداشتی دارد که برای نگهداری آب آشامیدنی و سایر مایعات حساس بسیار مناسب است. همچنین، طراحی آنها به گونه‌ای است که به راحتی در محیط‌های مختلف و شرایط آب و هوایی متنوع قابل استفاده هستند.
با توجه به همه این ویژگی‌ها، مخزن فایبرگلاس مدولار یک راه‌حل هوشمندانه و اقتصادی برای ذخیره‌سازی آب و مایعات بهداشتی و صنعتی به شمار می‌رود که به سرعت در حال جایگزینی نمونه‌های قدیمی‌تر هستند.
مخزن فایبرگلاس GRP
مخزن فایبرگلاس GRP (پلاستیک تقویت شده با الیاف شیشه) از پانل‌های کامپوزیتی ساخته میشود که با قالب داغ و تقویت کننده‌های فلزی، در ظرفیت‌ها و اشکال متنوع تولید می گردند. این مخازن به دلیل ساختار مدولار و استفاده از اتصالات پیچ و مهره‌ای، امکان نصب آسان و سریع در فضاهای مختلف از جمله ساختمان‌های مسکونی، تجاری، تصفیه‌خانه‌ها، آتش‌نشانی و آبیاری را دارند.
مواد اصلی مخزن فایبرگلاس GRP ترکیبی از الیاف شیشه با مدول بالا و رزین‌های پلیمری مقاوم در برابر خوردگی و شرایط محیطی متفاوت است. این ساختار کامپوزیتی باعث شده مخازن GRP به رغم ظاهری ظریف، مقاومت بالایی در برابر فشارهای داخلی و خارجی داشته باشند.
فرایند ساخت مخزن فایبرگلاس GRP عمدتاً به صورت مدولار و از طریق قالبگیری پرسی پانل‌ها انجام می شود و سپس این پانل‌ها با پیچ و مهره و ساپورت فلزی به هم متصل می‌شوند. در برخی موارد، روشهای دیگری مانند رشته‌پیچی یا قالبگیری گرم (SMC) نیز به کار می‌رود. مخازن GRP در ظرفیت‌های 5 تا 10.000 مترمکعب برای ذخیره آب، فاضلاب و مواد شیمیایی متنوع تولید می‌شوند. همچنین، این مخازن می‌توانند با پوشش‌های تخصصی مانند فلئوروپلیمر یا پلی‌پروپیلن لاین شوند تا مقاومت در برابر سیالات خاص و دماهای مختلف افزایش یابد.
مخزن فایبرگلاس جی آر پی به دلیل وزن سبک، استحکام بالا، طول عمر طولانی و سهولت نصب، جایگزین مناسبی برای مخازن سنتی فلزی و بتنی به شمار می‌آیند. مخازن GRP به عنوان گزینه‌ای اقتصادی و مطمئن برای ذخیره انواع سیالات در صنایع مختلف شناخته شده‌اند و به دلیل قابلیت مدولار بودن، در پروژه‌های بزرگ و کوچک کاربرد فراوان دارند.
مخزن فایبرگلاس SMC
مخازن SMC نوعی مخزن فایبرگلاس ساخته شده با روش قالبگیری گرم هستند که از ترکیب رزین پلی‌استر و الیاف شیشه ساخته می‌شوند. این مخازن سبک، مقاوم در برابر خوردگی و مواد شیمیایی بوده و برای ذخیره آب آشامیدنی، آتش‌نشانی، صنعتی و کشاورزی کاربرد دارند.
ساختار آنها شامل پنلهای کامپوزیت ماژولار، فریم فولادی گالوانیزه و فونداسیون بتنی است که به وسیله پیچ و مهره به هم متصل می‌شوند و با عایق‌های پلیمری آب‌بندی می‌شوند. نصب سریع، دوام بالا، ضد نشت بودن و ظاهر مرتب از مزایای مهم این مخازن است. مخازن SMC گزینه‌ای عالی برای ذخیره‌سازی آب بهداشتی با استانداردهای بالا و هزینه نگهداری کم محسوب می‌شوند.
مقایسه مخزن فایبرگلاس با سایر انواع مخازن
مقایسه با مخزن پلی اتیلن
مخازن پلی اتیلن به دلیل قیمت پایین، وزن سبک و سهولت حمل ونقل در بسیاری از کاربردهای عمومی مورد استفاده قرار می گیرند. اما در برابر شرایط سخت صنعتی مثل فشار بالا، دمای بالا یا سیالات خورنده عملکرد مطلوبی ندارند.
در مقابل، مخزن فایبرگلاس با استفاده از رزین های مقاوم و طراحی مهندسی، تحمل شیمیایی و حرارتی بالاتری دارد و برای نگهداری اسیدها، بازها و سیالات صنعتی بسیار مناسب تر است. همچنین طول عمر مفید مخزن فایبرگلاس معمولاً بیشتر است.
مقایسه با مخزن فلزی (آهنی و فولادی)
مخازن فلزی دارای استحکام مکانیکی بالایی هستند و در حجم های بسیار زیاد هم قابل ساخت اند. اما یکی از بزرگ ترین ضعف های آن ها، خوردگی و زنگ زدگی است، به ویژه در تماس با رطوبت یا مواد شیمیایی.
در مقابل، مخزن فایبرگلاس کاملاً ضد زنگ، مقاوم به خوردگی و نیازمند نگهداری کمتر می باشد. همچنین وزن بسیار سبک تری دارند که حمل و نصب آنها را ساده تر می کند. به علاوه، فایبرگلاس از نظر هزینه های نگهداری در درازمدت به صرفه تر است.
مقایسه با مخزن استیل
مخازن استیل از نظر بهداشتی بی نظیرند و در صنایع غذایی، دارویی و بهداشتی کاربرد گسترده ای دارند. مقاومت آن ها در برابر اکسیداسیون بسیار بالاست و عمر طولانی دارند.
با این حال، قیمت مخزن استیل بسیار بالاتر است و ساخت آن نیاز به فناوری پیشرفته دارد. مخزن فایبرگلاس در بسیاری از کاربردهای صنعتی مشابه، با هزینه کمتر و نصب آسان تر، جایگزین مناسبی به شمار می رود و مقاومت شیمیایی بالاتری نسبت به استیل دارد، به خصوص در برابر اسیدها و بازهای قوی.
مقایسه با مخزن بتنی
مخزن های بتنی معمولاً برای نصب زیرزمینی، حجم های بسیار بالا یا سازه های ثابت مانند مخازن ذخیره آب شهری به کار می روند. آن ها از نظر استحکام فشاری عالی اند، اما وزن بسیار بالایی دارند، فرآیند نصبشان زمان بر است و در برابر مواد شیمیایی خورنده آسیب پذیر هستند.
در عوض، مخزن فایبرگلاس سبک تر، مقاوم تر در برابر خوردگی، و مناسب برای جابجایی یا نصب سریع در پروژه های صنعتی و سیار است. همچنین قابلیت تولید سفارشی در ابعاد مختلف را دارد.
قیمت مخزن فایبرگلاس
قیمت مخزن فایبرگلاس به فاکتورهایی مانند حجم، نوع سیال، طراحی سازه‌ای، دفنی یا غیر دفنی بودن و تجهیزات جانبی بستگی دارد. هرچه ظرفیت مخزن بیشتر باشد و استانداردهای سخت‌گیرانه‌تری در طراحی لحاظ شود، قیمت نهایی بالاتر خواهد بود.
به طور کلی قیمت این مخازن از حدود 6 میلیون تومان برای یک مخزن FRP کوچک 19 لیتری آغاز میشود و بسته به حجم و کاربری، تا چند میلیارد تومان برای مخازن صنعتی بزرگ متغیر است.
برای درک بهتر، چند نمونه واقعی از قیمت مخازن فایبرگلاس را ببینید:
- مخزن فایبرگلاس 8 مترمکعبی (ابعاد 2×2×2 متر): حدود 80 میلیون تومان.
- مخزن فایبرگلاس 50 مترمکعبی با شاسی گالوانیزه و اتصالات استیل: حدود 490 میلیون تومان.
- مخزن پنلی فایبرگلاس 200 مترمکعبی مخصوص مناطق شرجی (مثل کیش، قشم، بوشهر): حدود 2 میلیارد تومان.
به دلیل تنوع بالا در طراحی و شرایط پروژه، اعلام قیمت دقیق تنها پس از بررسی نوع سیال، دمای کارکرد و ابعاد امکان‌پذیر است. برای دریافت لیست قیمت به‌روز و مشاوره رایگان با کارشناسان ما تماس بگیرید.
تولید کننده مخزن فایبرگلاس
انواع فرآیندهای تولید مخزن فایبرگلاس عبارتند از:
- لایه گذاری دستی
- رشته پیچی
- فرایند قالبگیری گرم
- ترکیبی از موارد فوق
هر یک از روشهای تولید این مخازن در کارخانه بسته به کاربردها و ظرفیت مخزن فایبرگلاس دارای امتیازاتی می باشد. به صورت کلی روش تولید به صورت رشته پیچی بیشترین هزینه تمام شده را داراست. ارزانترین روش تولید این محصول، لایه گذاری دستی می باشد. لایه گذاری دستی ضعف بالایی در مقایسه با روشهای ماشینی مانند رشته پیچی یا قالب گیری گرم دارد.
گروه صنعتی ناب زیست به عنوان تولید کننده مخزن فایبرگلاس GRP از فرآیند لایه گذاری، استفاده از گرما و تحت فشار قرار دادن جهت تولید مخازن با کیفیت بالا استفاده می کنند. این روند مستلزم انجام موارد زیر است:
- قرار دادن مقدار مناسب شیشه فیبر روی صفحات پلاستیکی نازک.
- قرار دادن آن در یک پرس قالب هیدرولیک.
- استفاده از گرما و فشار تنظیم شده برای یخ زدگی و فشرده سازی آن.
- در طی این چرخه تجهیزاتهای مختلفی از قبیل دنده‌ها و سایر الحاقیات به صورت مطلوب شکل می گیرد.
- سپس فریم از دستگاه پرس خارج شده و سرد می شود.
- لایه ای از رزین و کاتالیزور به فریمهای GRP اضافه می شود و ماشین بین دو ورقه پخش می شود و باعث استحکام فریم میشود.
- نتیجه نهایی یک پنل پیچیده و با استحکام بالا است.
- این فریم ها اکنون می توانند در طرفین دریل شوند و با پیچ و مهره به هم وصل میگردد.
- در نهایت مخزن جی آر پی تشکیل خواهد شد.
استانداردهای ساخت مخزن فایبرگلاس
مخزن فایبرگلاس به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، استحکام مکانیکی، و وزن سبک، در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. رعایت استانداردهای ساخت این مخازن برای تضمین عملکرد بهینه، طول عمر بالا، و ایمنی الزامی است. در ادامه به مهم ترین استانداردهای بین المللی و نکات فنی مرتبط با ساخت مخازن فایبرگلاس می پردازیم.
- مواد اولیه باکیفیت
- رزین ها: انتخاب رزین مناسب با توجه به نوع مواد ذخیره شده اهمیت بالایی دارد. برای مقاومت در برابر اسیدها و مواد شیمیایی قوی، از رزین های وینیل استر استفاده می شود.
- الیاف شیشه: تقویت کننده های الیاف شیشه ای باید از نوع بافته شده یا تک جهتی باشند تا استحکام ساختاری مخزن فایبرگلاس تضمین شود.
- طراحی مطابق با استانداردهای بین المللی
- BS 4994: استاندارد بریتانیا برای مخزن فایبرگلاس، شامل الزامات طراحی، ساخت، و آزمون مخازن تحت فشار و غیرفشاری.
- ASME RTP-1: استاندارد انجمن مهندسین مکانیک آمریکا برای ساخت مخازن فایبرگلاس مورد استفاده در صنایع شیمیایی.
- DIN16965-16966: استاندارد آلمان برای طراحی و تولید مخزن فایبرگلاس، به ویژه در کاربردهای صنعتی.
- روش های تولید
- روش لایه گذاری دستی: مناسب برای مخازن کوچک و تولیدات محدود.
- روش رشته پیچی: برای ساخت مخازن بزرگ و با استحکام بالا که تحمل فشار بیشتری دارند.
- روش تزریق رزین: مناسب برای تولید مخزن فایبرگلاس با دقت بالا و کیفیت سطحی بهتر.
- بررسی و آزمون ها
- آزمون فشار: برای بررسی تحمل مخزن فایبرگلاس در برابر فشار داخلی و خارجی.
- آزمون نشت: برای اطمینان از عدم نشت مواد ذخیره شده.
- آزمون ضربه: جهت ارزیابی مقاومت مخزن فایبرگلاس در برابر ضربات فیزیکی.
- آزمون مقاومت شیمیایی: اطمینان از عدم واکنش بین مخزن و مواد شیمیایی ذخیره شده.
- ویژگی های طراحی
- ضخامت دیواره ها باید به گونه ای باشد که علاوه بر مقاومت مکانیکی، از نشت مواد جلوگیری کند.
- استفاده از پوشش داخلی برای محافظت بیشتر در برابر خوردگی شیمیایی.
- اتصالات و فلنج ها باید با استفاده از مواد مقاوم و مطابق استانداردهای مربوطه ساخته شوند.
- ایمنی و رعایت قوانین محیط زیستی
- ساخت مخزن فایبرگلاس باید با در نظر گرفتن قوانین ایمنی و زیست محیطی انجام شود.
- استفاده از مواد غیرسمی و قابل بازیافت در فرآیند تولید.
- نگهداری و بهره برداری
- ارائه دستورالعمل های دقیق برای نصب، نگهداری و تعمیرات به کارفرما.
- برنامه ریزی برای بازرسی های دوره ای به منظور اطمینان از سلامت مخزن.
رعایت این استانداردها در ساخت مخزن فایبرگلاس موجب افزایش اعتمادپذیری و کارایی مخازن شده و بهره وری صنعتی را بهبود می بخشد.
نصب و بهره برداری مخزن فایبرگلاس
- طراحی و اجرای مخزن می بایست مطابق آخرین ویرایش “ضوابط و معیارهای طرح و محاسبه مخازن آب “مندرج در نشریه 123 سازمان برنامه و بودجه انجام شود.
- مخزن فایبرگلاس می بایست دارای دریچه بازدید قابل باز و بسته شدن آدم رو با امکان نصب قفل و نردبانهای خارجی فولادی با پوشش گالوانیزه گرم با تحمل 660 ساعت تست سالت اسپری و نردبان داخلی GRP جهت دسترسی به داخل مخزن باشد.
- مخزن می بایست دارای دریچه‌های تهویه جهت ورود و خروج هوا بر اساس استاندارد باشد.
- جداره‌های مخزن جی آر پی می بایست طوری ساخته شده باشند که به طور کامل جلوی عبور نور به داخل را بگیرند.
- مخزن فایبرگلاس می بایست مجهز به گیج آب نما جهت کنترل سطح آب باشد به نحوی که از بیرون مخزن امکان کنترل سطح آب وجود داشته باشد.
- الزاما باید روی جداره‌های مخزن فایبرگلاس مطابق نقشه‌های ارایه شده لوله‌های دو سر فلنج انتظار جهت اتصال لوله‌های ورودی و خروجی، سرریز و تخلیه نصب گردد.
- آب بندی پنلهای کف و دیواره مخزن فایبرگلاس باید به گونه ای باشد که هیچگونه نشتی آب از محلهای اتصال وجود نداشته باشد.
- آب بندی سقف باید به گونه ای باشد که به هیچ عنوان امکان نفوذ مایعات خارجی ناشی از نزولات آسمانی و… به داخل وجود نداشته باشد.
سوالات متداول مخزن فایبرگلاس
مخزن FRP: معمولاً یک هسته از جنس ترموپلاستیک (مانند پلی اتیلن، پلی پروپیلن یا PVC) به‌عنوان لاینر داخلی دارد که در برابر سیال مقاوم است. سپس الیاف شیشه یا کربن به همراه رزین روی آن رشته‌پیچ یا لایه‌گذاری می‌شوند تا استحکام مکانیکی ایجاد شود. این مدل برای سیالات خورنده و اسیدهای قوی بسیار ایده‌آل است.
مخزن GRP: مستقیماً از ترکیب الیاف شیشه و رزین (پلی‌استر، وینیل‌استر یا اپوکسی) ساخته میشود، معمولاً به روش لایه‌گذاری دستی یا پرس. در این مدل لاینر ترموپلاستیک وجود ندارد و کل جداره از همان کامپوزیت فایبرگلاس تشکیل میشود. GRP بیشتر در ذخیره آب، فاضلاب و مواد با خورندگی متوسط بکار می‌رود.
به رزین بستگی دارد: پلی‌استر معمولاً تا حدود 60 تا 80 درجه، وینیل‌استرهای اپوکسی معمولاً تا 100 تا 120 درجه سانتیگراد (بسته به گرید و شرایط محیطی) و با افزایش دما باید افت خواص مکانیکی را لحاظ کرد. برای سرویس‌های داغ، انتخاب رزین مناسب و تأیید مهندسی ضروری است.
بله؛ به شرط انتخاب درست رزین و ساخت «لاینر/سدّ خوردگی» مناسب. معمولاً از ویِل C-glass یا ECR و لایه‌های متوالی حصیری/مت سطوحی با ضخامت حدود 2.5 تا 3mm برای لاینر استفاده میشود؛ در دماهای بالاتر از 50 درجه سانتیگراد یا محیط‌های اکسیدکننده، توصیه‌های ویژه (مثل دوبل C-veil یا ویِل‌های خاص برای هیپوکلریت) لازم است. در سرویس‌های بسیار خورنده یا حلالی، «دو-لمینیت» با لاینر ترموپلاست (PP/PVDF) گزینه‌ای مطمئن است.
بله؛ به شرطی که مواد و فرآیند ساخت الزامات استاندارد «NSF/ANSI/CAN 61» را پاس کنند (رزین و ژلکت تأییدشده، مهاجرت مجاز و کنترل کیفی تولید). هنگام خرید، گواهی معتبر NSF 61 سازنده را مطالبه کن.
برای مخازن اتمسفریک: ASTM D3299 (فیلامنت‌وایندینگ) و ASTM D4097 (کنتاکت‌مولد). برای تجهیزات تحت فشار کم و سرویس‌های خورنده: ASME RTP-1 (تا حدود 15psig بالای هد هیدرواستاتیک). در اروپا، مجموعه EN 13121 برای مخازن GRP مرجع رایج است. اگر سرویس فشار واقعی مدنظر است، سراغ سازنده دارای گواهی/استمپ ASME RTP-1 یا طراحی مطابق ASME Section X برو.
بله، اگر «برای دفن» طراحی و ریب‌دار شده باشد و دستورالعمل نصب سازنده رعایت شود: کنترل عمق دفن (معمولاً 0.6 تا 2.1 متر بسته به مدل)، بک‌فیل مناسب، مهاربندی و «بالاست» برای مقابله با شناوری آب‌های زیرسطحی. دنبال دستورالعمل‌های نصب سازنده و کدهای محلی (برای سوخت‌ها NFPA 30/31) باش و چک‌لیست بالاست‌گذاری را جدی بگیر.
رویه رایج: بازدید ظاهری دوره‌ای و هر 5 سال یک‌بار بازرسی کامل داخل/خارج (ایمن‌سازی فضای محصور)، اندازه‌گیری سختی بارکول (ASTM D2583) برای ارزیابی پخت/پیری، کنترل ضخامت و در صورت وجود لاینر جرقه‌سنجی/هالیدی‌تست. عمر مفید با طراحی/سرویس/نگهداری تغییر می‌کند، اما برای آب و بسیاری از سیالات غیرتیز، 20 تا 40 سال متعارف گزارش شده است.
سلام. مرادی هستم از شیراز.
قیمت مخزن آب مکعبی رو میخام. امکان داره راهنمایی کنید من باید دنبال قیمت مخزن پلی اتیلن بگردم یا از مخزن کامپوزیت استفاده کنم؟
معایب مخازن فایبرگلاس چی هستش و چه مزیت هایی نسبت به مخازن آب گالوانیزه دارن؟
ممنون میشم پاسخ بدید.
مخزن آب مکعبی در ظرفیت های کوچیک مشکلی نداره میشه از جنس پلی اتیلن باشه ولی در ظرفیت بیشتر از 8 مترمکعب قاعدتا شما باید از مخازن کامپوزیت پنلی استفاده کنید که بصورت مونتاژ در محل می تونه نصب انجام بشه یعنی تولید پنل های 1*1 و 2*1 در کارخانه مخزن فایبرگلاس انجام بشه و این پنل ها بصورت ورق به محل پروژه منتقل بشه و اونجا همکاران من بیان برای چیدمان و نصب مخزن فایبرگلاس .
مخزن گالوانیزه عیب های زیادی داره از جمله اینگه دچار خوردگی میشه و در سطح مخازن فایبرگلاس بهداشتی نیست .
سلام
محمدی هستم از شیراز.
قیمت مخزن پنلی فایبرگلاس با ابعاد ۱.۶×۶×۲۴ با شاسی استیل و مهار شده از داخل حدودا چقدر میشه؟؟؟
یعنی 614 مترمکعب؟ اگر منظورتون همین ظرفیت است حدودا 4.5 میلیارد تومان در نظر بگیرید قیمت را. البته درست تر این است که تماس بگیرید و بفرمائید سیال داخل مخزن چیست و چه درجه حرارتی دارد.