سردخانه صنعتی به مکانی گفته که برای حفظ و نگهداری کالاها و محصولات حساس به دما در ظرفیت بزرگ طراحی و ساخته می‌شوند. سردخانه‌های صنعتی یک محیط کنترل شده از نظر درجه حرارت و رطوبت است که برای اطمینان از شرایط مطلوب و طول عمر اقلام فاسد شدنی طراحی و ساخته می‌شوند.
پیشرفت روزافزون فناوری و توسعه صنایع، سبب رشد سیستمهای تبریدی شده است. سردخانه‌ها در اندازه‌ها و ظرفیت‌های مختلف طراحی می‌شوند و در حفظ کیفیت محصولات کشاورزی، افزایش ماندگاری آنها، کاهش ضایعات و خرابی‌ها تاثیرگذارند. همچنین این سیستمهای سرماساز امکان استفاده از محصولات فصلی، در تمام فصول را میسر می‌کند.
سردخانه صنعتی چیست؟
سردخانه صنعتی یک اتاقک یا محیط سربسته است که دمای داخل آن تا حد مورد نیاز در آن کاهش داده میشود و در آن میتوان محصولات و فرآورده‌های غذایی از جمله: میوه‌ها، سبزیجات، لبنیات، داروها و… را در شرایط دمایی خاص نگهداری کرد. این سیستم تبریدی راهکاری موثر، در حفظ کیفیت و ارزش محصولات است و محلی مناسب برای نگهداری مواد غذایی یا محصولاتی است که به دمای پایین یا متوسط نیاز دارند. به بیانی دیگر باید گفت سردخانه صنعتی، سیستمی تبریدی است که برای حفظ و نگهداری محصولات در شرایط دمایی خاص، طراحی و احداث میشود.
همچنین از این سیستمهای تبریدی، برای نگهداری مواد دارویی، شیمیایی و دیگر محصولاتی که بر اثر گرما خراب می‌شوند استفاده میشود. معمولاً سردخانه‌های صنعتی شامل: سیستمهای تبریدی مبتنی بر کمپرسور، فیلترهای خشک کننده، شیر انبساط و دیگر تجهیزات مرتبط می باشند. این ویژگی سبب شده برای کنترل دما، رطوبت و شرایط محیطی دیگر نیز مناسب باشد.
سرمایش مورد نیاز سردخانه‌های صنعتی به کمک یک واحد چیلر یا یک سیستم تبرید تامین می گردد، بطوری که یک مایع یا گاز مبرد، از طریق فرایند تبخیر، سرما تولید می‌کند. سرمایش تولید شده توسط چیلر یا سیستم تبرید، به داخل سردخانه منتقل میشود. این سرمایش از طریق یک مبدل حرارتی یا اتصالات، به فضای داخل منتقل میشود.
معمولاً سیستمهای کنترل دما و رطوبت، دمای مطلوبی ایجاد نموده و استحکام محصولات نگهداری شده در سردخانه را تضمین می‌کنند. سیستمهای مانیتورینگ و کنترل، به منظور نظارت بر دما، رطوبت، فشار و سایر شرایط محیطی استفاده می‌شوند. این سیستم‌ها اطلاعات مربوط به شرایط داخلی سردخانه را جمع آوری کرده و در صورت نیاز، به تنظیمات اصلاحی در سیستم تبرید و تهویه اعمال می‌کنند.
با این روند کلی، سردخانه‌های صنعتی قادرند محصولات را در شرایط دمایی مناسب نگهداری کرده و از تخریب و خرابی آنها جلوگیری کنند.
انواع سردخانه صنعتی
براساس نوع کاربرد سیستمهای سردخانه صنعتی را میتوان به انواع مختلفی تقسیم بندی کرد که در ادامه به معرفی آنها پرداخته ایم:
- سردخانه مواد غذایی که مخصوص محصولات فریزری هستند و برای نگهداری مواد غذایی فریزری مانند گوشت، ماهی، سبزیجات منجمد و بسته بندی های خوراکی استفاده می‌شوند.
- سردخانه‌های محصولات تازه که برای نگهداری میوه‌ها، سبزیجات، لبنیات و سایر محصولات تازه به کار می‌روند. همچنین سردخانه میوه، جهت نگهداری محصولاتی که به دمای پایین نیاز دارند نیز استفاده می‌گردند. در کل این محصول به عنوان سردخانه صنعتی میوه شناخته میشود.
- سردخانه‌های دارویی که برای نگهداری داروها، واکسن ها، سرم ها و سایر مواد دارویی که به دمای خاصی نیاز دارند، استفاده می‌شوند. با استفاده از این سردخانه‌ها میتوان، داروهای مختلف و کمیاب را با حفظ کیفیت اولیه، به صورت طولانی مدت نگهداری کرد.
- سردخانه‌های شیمیایی مخصوص نگهداری و انبار کردن مواد شیمیایی و خطرناکی هستند که جهت نگهداری آنها، به دمای پایین نیاز است.
- سردخانه‌های آزمایشگاهی که برای نگهداری نمونه‌های آزمایشگاهی از جمله مواد شیمیایی، بیولوژیکی و دارویی که نیازمند دمای پایین است، میتوان از این سردخانه‌ها استفاده کرد.
- سردخانه‌های خوراکی که برای نگهداری و انبار کردن محصولاتی مانند لبنیات، مواد غذایی تازه، نان، قنادی و سایر محصولات خوراکی مورد استفاده قرار میگیرند.
- سردخانه‌های ترابری یا کانکسی که برای حمل و نقل مواد غذایی و دیگر محصولاتی که نیازمند دمای کنترل شده هستند، از این دسته از سردخانه‌ها بهره گرفته میشود. این محصولات به سردخانه کامیونی معروفند.
- سردخانه جسد محیطی است که برای نگهداری پیکر انسان یا حیوانات بمنظور اجرای بررسی های پزشکی، تحقیقات جنایی یا نگهداری موقت پیکر قربانیان برخی حوادث مانند حوادث طبیعی یا حوادث رانندگی استفاده میشود. این تجهیزات با استفاده از سیستمهای خنک کننده متفاوت از سردخانه‌های صنعتی عمومی عمل می‌کنند. آنها باید دارای شرایط محیطی خاصی باشند و برای حفظ پیکرها مناسبد. سردخانه‌های جسد به دلیل حساسیت بهداشتی فراوان، باید با رعایت استانداردهای بهداشتی طراحی شوند تا از انتقال بیماری ها جلوگیری شود.
بر اساس میزان خنک کاری و میزان برودتی که توسط سیستمهای خنک کاری درون این تجهیزات استفاده ایجاد می نمایند سردخانه های صنعتی به دو دسته زیر تقسیم بندی می شوند
این دو نوع سردخانه صنعتی، با توجه به نیاز محصولات مختلف و دمای مورد نیاز برای نگهداری، تفاوت هایی دارند که در ادامه آنها را بررسی می کنیم:
سردخانه زیر صفر
- دما: این سردخانه‌ها دمایی کمتر از صفر درجه سانتی گراد دارند و معمولاً برای نگهداری محصولاتی مانند گوشت، ماهی، مواد غذایی فریز شده و یخچالی و یا محصولات دیگری که نیاز به دمای خیلی پایین دارند، استفاده می‌شوند.
- عملکرد: این سردخانه‌ها دارای سیستم تبرید قدرتمندی هستند و توانایی حفظ دمای پایین را دارند تا محصولات در شرایط مناسب نگهداری شود.
- مزایا: حفظ کیفیت محصولات، کنترل بیماری ها و باکتری ها، افزایش ماندگاری و طول عمر محصولات.
سردخانه بالای صفر
- دما: این سردخانه‌ها دمایی بالاتر از صفر درجه سانتی گراد دارند و معمولاً برای نگهداری محصولاتی مانند سبزیجات، میوه‌ها، محصولات لبنی و دیگر محصولاتی که نیاز به دمای کمتری ندارند، استفاده می‌شوند.
- عملکرد: قدرت سیستم تبرید این سردخانه‌ها، نسبت به نوع زیر صفر درجه کمتر است و توانایی حفظ دمای بالاتر را دارند. معمولاً این سردخانه برای ایجاد یک محیط خنک و معتدل استفاده می‌شوند.
- مزایا: کنترل رسوبات میکروبی، حفظ تازگی و تغذیه، افزایش عمر ماندگاری محصولات.
در حالت کلی هر دو نوع سردخانه، اهمیت زیادی در تأمین و حفظ کیفیت محصولات دارند، اما بر اساس نیازهای خاص محصولات و شرایط محیطی، باید گزینه مناسب را انتخاب کرد.
انواع سیستم تبریدی سردخانه
- سردخانه‌های کمپرسوری
در این نوع سردخانه‌ها، مبرد به صورت گاز فشرده و در دما و فشار بالا قرار دارد. در این محصولات از کمپرسور، برای فشردن گاز مبرد استفاده میشود تا دما و فشار آن افزایش یابد. سپس، این گاز مبرد به یک کندانسور انتقال داده میشود تا سرد شده و به حالت مایع در آید. فشار مایع مبرد از طریق شیر انبساط کاهش یافته و به محیط داخل انتقال می‌یابد تا دما را کاهش دهد. معمولاً این سردخانه‌ها برای نگهداری مواد غذایی و دارویی استفاده می‌شوند.
- سردخانه‌های جذبی
فرایند تبرید در این نوع سردخانه‌ها، از طریق جذب گاز مبرد توسط یک ماده جاذب انجام میشود. معمولاً آب به عنوان ماده جاذب استفاده میشود و گاز آمونیاک به عنوان مبرد، به آن جذب می‌گردد. سپس گاز آمونیاک از طریق گرم کننده، به حالت گاز باز می‌گردد و دوباره برای فشرده شدن، به کمپرسور ارسال میشود. معمولاً این نوع سردخانه‌ها برای نگهداری محصولات در دماهای بسیار پایین مانند: سیستمهای خنک کننده یا یخچال های صنعتی استفاده می‌شوند.
تفاوت سردخانه پرتابل و ثابت
- سردخانه‌های ثابت:
در این نوع سردخانه‌ها، ساختمان و تجهیزات آن به طور دائمی در یک مکان مشخص نصب می‌شوند و تا زمانی که نیاز به تغییر مکان ندارند، در جای خود باقی می مانند. این نوع سردخانه‌ها برای نگهداری محصولات در مقیاس صنعتی مورد استفاده قرار می گیرند و معمولاً دارای ظرفیت بالا و ساختار مستحکمی هستند.
- سردخانه‌های متحرک یا قابل حمل:
سردخانه های پرتابل قابلیت جابجایی داشته و می‌توانند برای نیازهای موقت یا در مواقع اضطراری استفاده شوند. سرویس دوره ای، یک جزء بسیار مهم و ضروری در بهره برداری و عملکرد بهینه این نوع تجهیزات است. این سرویس ها به صورت منظم و دوره ای انجام می‌شوند تا عملکرد سردخانه پرتابل را در طول زمان حفظ کرده و خطرات احتمالی را کاهش دهند.
ویژگی های سردخانه‌های صنعتی
- دمای کنترل شده: از محصولات حساسی مانند مواد غذایی، داروها و مواد شیمیایی، به خوبی محافظت می‌کنند.
- عایق های باکیفیت: برای کاهش انتقال حرارت از عایق های با کیفیت در ساخت بدنه استفاده میشود.
- تهویه مناسب: در این سیستم‌ها، برای حفظ رطوبت و کنترل بو و انتقال هوای تمیز، از تهویه مناسب استفاده شده است.
- بازدهی بالا و صرفه جویی در انرژی: برای بهینه سازی مصرف انرژی و کاهش هزینه‌ها در سردخانه‌های صنعتی، از تکنولوژی های پیشرفته استفاده شده که در کاهش مصرف انرژی و افزایش راندمان کاری بی تاثیر نیست.
- مقاومت در برابر شرایط محیطی: این سیستم‌ها در برابر شرایط محیطی مختلف مانند: دما، رطوبت و فشار، مقاومت لازم را دارند، به همین دلیل امکان استفاده از آنها در شرایط صنعتی مختلف وجود دارد.
- مدیریت هوشمند: در صورت درخواست خریدار امکاناتی از قبیل کنترل دما، نظارت بر رطوبت و اعلان های خطر در صورت وقوع هرگونه مشکل قابل تعبیه است.
- توانایی انباره سازی حجم بالا: برخی سردخانه‌های صنعتی، ظرفیت بالایی دارند و مخصوص انبار کردن محصولات هستند، این امر برای صنایعی که به حجم بالای محصولات نیاز دارند بسیار ایده آل است.
اجزای سردخانه صنعتی
- چیلر یا گروه تبرید: سرمای مورد نیاز را تامین می‌کند. این واحد ممکن است شامل کمپرسور، کندانسور، شیر انبساط و یا دیگر اجزای سیستم تبرید باشد.
- اواپراتور: این واحد شامل تبادل حرارت بین مبرد و هوای داخل سردخانه است. در اینجا، هوا از محیط داخل عبور و حرارت خود را به مبرد منتقل می‌کند.
- سیستم تهویه: این سیستم، شامل فن ها و مجاری هوا است و هوای تمیز را به بخش داخلی منتقل می‌کند.
- سیستم کنترل: این سیستم شامل سنسورها، پنل های کنترلی، نمایشگرها و تجهیزات الکترونیکی دیگر است. در واقع از سیستم کنترل، برای کنترل و نظارت دما، رطوبت و سایر شرایط محیطی استفاده میشود.
- بخش های ایمنی: سنسورها، آژیرها، اتوماسیون ها و دیگر تجهیزاتی که برای شناسایی و پیشگیری از هرگونه خطر، مانند افزایش دما یا نشتی مبرد مورد استفاده قرار می گیرند، جزو این بخش به حساب می آیند.
- سیستم روانکاری: این سیستم شامل درب ها، ریل ها و دیگر تجهیزات مکانیکی است که ورود و خروج محصولات را راحت کرده اند.
- سیستم نورپردازی: این سیستم، سبب روشن شدن بخش داخلی سردخانه شده و سبب میشود کاربر در تاریکی نیز به راحتی بتواند بخشهای داخلی را مشاهده کند. این بخش حاوی نورهای مخصوص بوده که در عملکرد بهتر کاربر موثر است.
مراحل ساخت سردخانه صنعتی
ساخت سردخانه صنعتی باید به صورت اصولی انجام شود و لازم است شرکت های سازنده، برای احداث این تجهیز، به نکات زیر توجه کنند:
- برنامه ریزی و طراحی: این مرحله شامل تعیین نیازهای سردخانه مانند ابعاد، ظرفیت، نوع محصولات قابل نگهداری، دمای مورد نیاز و سایر جزئیات فنی است. طراحی بر اساس نیاز مشتری انجام میشود که شامل: طراحی ساختمان، سیستم تبرید، سیستم هوادهی و دیگر جزئیات فنی می باشد. برای اجرای این مرحله نیاز به نقشه سردخانه است.
- تهیه مواد و تجهیزات: فلزات، پنل های عایق، درب ها، پنجره‌ها و سایر مواد ساختمانی مورد نیاز را در این مرحله، باید به منظور ساخت بدنه سردخانه آماده کرد. همچنین باید چیلر، کمپرسور، مبدل های حرارت، شیرها، فیلترها و سایر تجهیزات مربوط به سیستم تبرید را برای احداث سردخانه آماده کرد.
- ساخت بدنه سردخانه: در این مرحله نوبت احداث بدنه است، بدنه سردخانه شامل: دیوارها، سقف، کف و درب ها است. عایق های حرارتی در دیوارها، سقف و کف نصب می‌شوند تا حرارت داخل سردخانه به خارج منتقل نشود.
- نصب سیستم تبرید: تجهیزات مربوط به سیستم تبرید از جمله چیلر، کمپرسور، مبدل حرارتی و سایر قطعات باید نصب شوند. همچنین اتصالات لازم بین تجهیزات و لوله کشی های مربوطه باید انجام شود.
- تست و ارزیابی: پس از نصب تجهیزات، نوبت تست عملکرد سیستم تبرید است تا اطمینان حاصل شود که همه چیز به درستی کار می‌کند. کیفیت ساخت و عملکرد سردخانه، می بایست با استانداردهای مربوطه ارزیابی شود.
- تحویل و نصب نهایی: پس از تست و ارزیابی، سردخانه آماده تحویل به مشتری است. البته راه اندازی نهایی سردخانه، باید در محل مورد نظر مشتری صورت گیرد.
- آموزش و خدمات پس از فروش: مشتریان باید برای استفاده صحیح از سردخانه، آموزش ببینند. خدمات پس از فروش شامل: خدمات تعمیر و نگهداری، تأمین قطعات یدکی و پشتیبانی فنی در طول دوره بهره برداری می باشد.
راهنمای انتخاب بهترین سردخانه صنعتی
- تعیین نیازها و اهداف: قبل از هر چیز، باید نیازها و اهداف خود را مشخص کنید. بررسی کنید که چه مقدار محصول را می خواهید نگهداری کنید، نوع محصول چیست. چه دمایی برای نگهداری محصول موردنظر نیاز است و محل نصب سردخانه را مشخص کنید.
- تحقیق و مقایسه: برای یافتن بهترین گزینه، تحقیق کنید و محصولات مختلف را با هم مقایسه نمایید. مواردی مانند کیفیت، ابعاد، نوع مبرد، قیمت و خدمات پس از فروش مهم هستند و باید آنها را ارزیابی کرد.
- مشاوره با متخصصین: بهتر است با افرادی که در زمینه سردخانه تخصص لازم را دارند، مشورت کنید. این افراد می‌توانند شما را راهنمایی کرده و بهترین گزینه را به شما پیشنهاد دهند.
- بررسی مکانیکی و عملکردی: قبل از خرید، از ویژگی های مکانیکی و عملکردی سردخانه صنعتی مطمئن شوید و کیفیت و قابلیت های آن را بررسی کنید.
- بررسی قیمت و شرایط خرید: قیمت دستگاه سردخانه صنعتی مورد نظر را با دیگر سردخانه‌های مشابه بازار مقایسه کنید و به شرایط خرید مثل شرایط پرداخت و گارانتی هم توجه کنید. همچنین، مسائلی مانند هزینه نصب و نگهداری را هم در نظر بگیرید.
- خرید از تولید کنندگان معتبر: حتماً از تولید کنندگانی که معتبر و قابل اعتماد هستند خرید کنید. همچنین مکان های معتبر، محصولی را بدون گارانتی و خدمات پس از فروش عرضه نمی‌کنند؛ زیرا از کیفیت محصولات خود مطمئن هستند.
برآورد هزینه ساخت سردخانه صنعتی
فاکتورهای متعددی در برآورد هزینه ساخت یک سردخانه صنعتی موثر خواهد بود که میتوان به شرح زیر آنها را بیان کرد:
- ابعاد و ظرفیت سردخانه صنعتی، مستقیماً بر قیمت آن تأثیر می گذارد. معمولاً سردخانه‌های بزرگتر با ظرفیت بیشتر قیمت بالاتری دارند.
- نوع مبرد مورد استفاده در سردخانه نیز تأثیر زیادی بر قیمت دارد. سیستمهای مبرد مختلفی وجود دارند که هر کدام با هزینه‌های متفاوتی عرضه می‌گردند.
- نوع عایق کاری دیواره‌ها، سقف و کف سردخانه نیز بر قیمت آن تأثیر می گذارد. جنس و کیفیت مواد عایق کاری می‌تواند تفاوت قابل توجهی در هزینه داشته باشد.
- دمای مورد نیاز برای نگهداری محصولات نیز تأثیر زیادی بر قیمت دارد. سردخانه‌هایی که برای نگهداری در دماهای پایین تر (مانند سردخانه‌های یخچالی) استفاده می‌شوند، قیمت بیشتری دارند.
- معمولاً قیمت سردخانه‌ها برحسب نوع کاربرد آنها متفاوت است، مثلاً نمی‌توان گفت قیمت سردخانه میوه با قیمت سردخانه لبنیات یکی است.
- تطابق سردخانه با استانداردها و مقررات صنعتی و ایمنی نیز رابطه مستقیمی با قیمت آن دارد. سردخانه‌های ایمنی که با استانداردهای بین المللی سازگارند، ممکن است هزینه بیشتری دربر داشته باشند.
- خدمات پس از فروش (شامل: نصب، آموزش، تعمیر و نگهداری و ارائه قطعات یدکی) نیز بر قیمت تأثیر می گذارد. شرکت هایی که خدمات پس از فروش خوبی ارائه می‌دهند ممکن است قیمت بالاتری برای محصولات خود در نظر بگیرند.
- در حالت کلی تقاضا و عرضه در بازار، شرایط اقتصادی، تغییرات قیمت مواد اولیه و… می‌توانند بر قیمت سردخانه‌ها تأثیر بگذارند.
برای مشاوره رایگان و کسب اطلاعات کامل درباره خرید و قیمت انواع سرخانه‌های صنعتی با کارشناسان گروه صنعتی ناب زیست تماس بگیرید.
تقاضا دارد برای آشنایی بیشتر با محصولات ناب زیست صفحه یخساز صنعتی را نیز مطالعه کنید.
سرویس های دوره ای سردخانه های صنعتی
یک نکته مهم در مورد سردخانه‌های صنعتی این است که نیاز به نظارت و مراقبت منظم دارد. این سیستم‌ها به عنوان بخشی اساسی از زنجیره تأمین محصولات غذایی و دیگر محصولات استفاده می‌شوند. بنابراین باید به طور دقیق و مستمر نظارت شوند تا عملکرد بهینه و حفظ کیفیت محصولات تضمین گردد. این شامل بازرسی دوره ای سیستمهای تبرید، عیب یابی و تعمیرات منظم، مدیریت مصرف انرژی و کنترل کیفیت هوا و رطوبت محیط داخلی میشود.
همچنین، آموزش دیدن کارکنان در استفاده از سیستم‌ها و اجزای مختلف سردخانه نیز بسیار حیاتی است. این اقدامات باعث میشود این تجهیزات به عنوان یک سرمایه موثر، در زمینه حفظ محصولات و تأمین نیازهای بازار عمل کند.
لیست سرویس های دوره ای مورد نیاز جهت کارکرد بهینه سردخانه های صنعتی به شرح زیر است:
- بررسی و تنظیم دما: بررسی دمای داخل و اطمینان از مطابقت آن با دمای تعیین شده در نگهداری محصولات.
- بررسی و تعمیر تجهیزات: بررسی و تعمیر تجهیزات مانند کمپرسورها، شیرهای انبساط، فیلترها و سایر قطعات سیستم تبرید.
- بررسی و تمیزکاری فیلترها و فن ها: بررسی فیلترهای خشک کننده و تمیزکاری فن‌ها برای حفظ عملکرد بهینه آنها.
- بررسی و تعمیر درب ها و عایق ها: بررسی درب‌ها و عایق های سردخانه و تعمیر یا تعویض آنها در صورت لزوم.
- بررسی و تعمیر سیستم کنترل: بررسی سیستم کنترل و اطمینان از عملکرد صحیح آن برای کنترل دما و سایر پارامترهای مهم.
- تخلیه و تمیزکاری آب کندانس شده: تخلیه و تمیزکاری مخزن های آب کندانس شده در سردخانه.
- بررسی سیستم تهویه: بررسی سیستم تهویه و اطمینان از عملکرد صحیح آن، برای حفظ کیفیت هوای داخل سردخانه.
- بررسی و تعمیر نقاط ضعف: بررسی و تعمیر نقاط ضعف، مانند نشتی ها و خطرات احتمالی در سیستم.
- آموزش کارکنان: ارائه آموزش های لازم به کارکنان، برای استفاده صحیح از سردخانه و تشخیص مشکلات احتمالی.
- ثبت و گزارش دوره‌ای: ثبت تمامی فعالیت ها و مشکلات یافت شده در گزارش های دوره ای، برای اطلاع رسانی به مدیران و اقدامات بعدی. این سرویس ها به طور دوره ای و بر اساس برنامه‌های تعیین شده توسط تیم های تخصصی ارائه می‌شوند تا سردخانه، به بهترین عملکرد خود دست یابد و محصولات در شرایط بهینه نگهداری شوند.