مخزن اسید محفظه ای است ساخته شده از مواد ضد اسید اعم از پلی اولفینها، استیل، پلاتین و… که قابلیت دارد سیالات شیمیایی اعم از مواد قلیایی و اسیدی را درون خود بصورت ایمن نگه دارد. این نگهداری به شکلی است که اولا خود منبع دچار حادثه نشود و در ادامه خواص شیمیایی محلول درون مخازن ذخیره تغییر نیابد. قیمت تانکر اسید در اولین مرحله وابسته به جنس بدنه آن می باشد.
مخزن اسید چیست؟
به مخازنی که بمنظور نگهداری، حمل یا انجام فعالیتهای فرآیندی شامل رقیق سازی یا تزریق انواع اسیدها و سیالات شیمیایی مورد استفاده قرار میگیرد مخزن اسید گفته می شود. در طراحی و ساخت مخزن اسید می بایست ایمنی انسان‌ها، تجهیزات صنعتی مرتبط با آنها و عدم صدمه به محیط زیست در اولویت قرار گیرد. جنس مخازن اسید می تواند از انواع فلزات، پلی اتیلن، پلی پروپیلن، کامپوزیتها و پلی اولفینهای مقاوم در برابر اسیدها و مواد قلیایی ساخته شود.
مزایای مخزن اسید
مخازن اسید به دلیل ذخیره‌سازی مواد شیمیایی خورنده، از ویژگی‌های منحصر به فردی برخوردارند:
- مقاومت بالا در برابر خوردگی: ساخته شده از مواد مقاوم مانند فولاد ضد زنگ، HDPE ، FRP یا پلی پروپیلن که در برابر اسیدهای قوی مانند سولفوریک، هیدروکلریک و نیتریک مقاوم هستند.
- دوام و طول عمر بالا: طراحی ویژه مخزن باعث میشود در شرایط سخت شیمیایی و محیطی، سال‌ها بدون خرابی کار کند.
- ایمنی بالا: مجهز به سنسورهای نشت، تهویه مناسب و شیرهای کنترل فشار که از نشت اسید و خطرات ناشی از آن جلوگیری می‌کنند.
- نگهداری آسان و کم‌هزینه: نیاز به تعمیرات کمتر و کاهش هزینه‌های نگهداری به دلیل مقاومت مواد استفاده شده.
- انعطاف‌پذیری در طراحی: قابلیت ساخت مخزن اسید در ابعاد و اشکال مختلف متناسب با نیازهای صنعتی.
- حفاظت از محیط زیست: جلوگیری از نشت اسید و آلودگی خاک و آب‌های زیرزمینی.
- صرفه‌جویی اقتصادی: کاهش هزینه‌های تعمیرات و جایگزینی به دلیل دوام و مقاومت بالا.
کاربردهای مخزن اسید
- اصلی‌ترین کاربرد مخزن اسید، ذخیره‌سازی مطمئن و بلندمدت انواع اسیدها و مواد شیمیایی خورنده در شرایط ایمن، دور از تماس با محیط یا پرسنل است. این مخازن جلوی نشت، تبخیر، یا خوردگی تجهیزات مجاور را می‌گیرند.
- برخی اسیدها نسبت به نور، دما یا رطوبت حساس‌اند. مخازن اسید با طراحی‌های خاص (مثلاً رنگ تیره، پوشش ضد UV، یا عایق حرارتی) به حفظ ثبات شیمیایی این مواد کمک می‌کنند.
- در صنایع مختلف، مخزن اسید نقش منبع تغذیه اسید به خطوط تولید، راکتورها، یا سامانه‌های دوزینگ را ایفا می‌کند. این تغذیه ممکن است پیوسته یا متناوب و با دقت بالا باشد.
- برخی مخازن اسید به سیستم‌های تهویه، خلا یا فشار مجهز هستند تا از ایجاد فشارهای ناگهانی، بخارات خطرناک یا تغییر حجم در اثر تغییرات دما جلوگیری شود. این عملکرد در مخازن تحت فشار یا تانک‌های بزرگ بسیار حیاتی است.
- مخازن اسید در مدلهای قابل حمل یا نصب شده بر روی شاسی، برای جابه‌جایی ایمن اسید در داخل یا خارج از سایت صنعتی به کار می‌روند. این مخازن معمولاً دارای شیرهای ضد نشت، بدنه چندلایه و محافظت مکانیکی هستند.
- در برخی فرایندها، مخزن اسید با همزن یا سیستم تزریق آب ترکیب میشود تا اسیدهای غلیظ را رقیق کرده یا ترکیب‌های شیمیایی خاص تولید کند. این نوع مخزن به عنوان مخزن واکنش یا فرآوری شناخته میشود.
- در صنایع تصفیه آب و پساب، مخزن اسید اغلب به سامانه‌های کنترل خودکار pH متصل است. وظیفه این مخزن ذخیره اسید و تزریق دوز دقیق در زمان مشخص برای تنظیم کیفیت آب است.
- در صنایع پتروشیمی، فولاد یا رنگ‌کاری، خطوط شست‌وشوی قطعات نیازمند محلولهای اسیدی هستند. مخزن اسید در اینجا وظیفه نگهداری محلول شست‌وشو و تأمین پیوسته آن را دارد.
- در بسیاری از کارخانه‌ها، مخزن اسید در کنار مخزن باز (بازی) و مخزن خنثی‌ساز قرار میگیرد تا در مواقع اضطراری یا برای تخلیه فاضلاب شیمیایی، عملیات خنثی‌سازی انجام گیرد.
- با طراحی مناسب (مثلاً مخزن دوجداره، دارای حوضچه نشت‌گیر یا تهویه)، مخزن اسید به کاهش احتمال تماس پرسنل با بخارات یا اسید نشت‌یافته کمک می‌کند و نقش حفاظتی جدی در ایمنی صنعتی دارد.
- در صنایعی که چندین خط تولید نیازمند استفاده از یک نوع اسید هستند، از مخزن مرکزی بزرگ استفاده میشود که با لوله‌کشی به نقاط مختلف کارخانه اسید را ارسال می‌کند.
- در زمان‌هایی که منابع اصلی اسید قطع هستند (مثلاً به دلیل تعمیرات یا توقف تولید)، مخازن ذخیره پشتیبان وارد مدار میشوند و عملیات را به‌صورت موقت ادامه می‌دهند.
انتخاب بهترین مخزن اسید
انتخاب مخزن مناسب برای نگهداری اسید، موضوعی فراتر از یک خرید ساده است. اسیدها بدلیل ماهیت خورنده، واکنش‌پذیر و خطرناک خود، نیازمند شرایط خاصی برای ذخیره‌سازی هستند؛ شرایطی که اگر به درستی رعایت نشود، نه تنها باعث تخریب زودهنگام مخزن، بلکه موجب نشت، آلودگی زیست محیطی، آسیب به تأسیسات و حتی خطرات انسانی خواهد شد.
فرآیند انتخاب مخزن اسید، از شناخت دقیق اسید آغاز میشود. نوع اسید، pH، چگالی، میزان خورندگی و دمای عملیاتی از مهم‌ترین مشخصه‌هایی هستند که باید پیش از هر چیز بررسی شوند. بسیاری از اسیدها مثل سولفوریک یا نیتریک، در دماهای بالا و غلظت‌های زیاد، بسیار خورنده‌تر عمل می‌کنند و تنها برخی از متریال‌ها قادر به تحمل این شرایط هستند. در مقابل، اسیدهای رقیق‌تر یا خنک‌تر ممکن است با مواد ساده‌تری مانند پلی‌اتیلن هم قابل ذخیره‌سازی باشند.
دمای کاری اسید، یکی از عوامل کلیدی در تعیین جنس مخزن است. اگر دمای اسید از حد تحمل متریال فراتر رود، ساختار مخزن به‌سرعت تضعیف شده و دچار تغییر شکل، ترک یا نشتی میشود. برای مثال، پلی‌اتیلن تا حدود 60 تا 70 درجه سانتیگراد و پلی‌پروپیلن تا حدود 90 درجه مقاومت دارد. در دماهای بالاتر، استفاده از مخازن فایبرگلاس، فولادی یا آلیاژهای خاص ضرورت پیدا می‌کند.
محل نصب مخزن نیز در طراحی و انتخاب بسیار تأثیرگذار است. قرارگیری در فضای باز، نیازمند مقاومت در برابر اشعه فرابنفش، باران اسیدی و تغییرات دماست. در مناطق مرطوب یا صنعتی، خوردگی خارجی مخزن هم باید مورد توجه قرار گیرد. در حالت نصب دفنی، علاوه بر مقاومت در برابر فشار خاک و نشست زمین، باید شرایط زهکشی، تهویه زیرزمینی و دسترسی برای بازرسی هم در نظر گرفته شود. نصب روی زمین (اکسپوز) نیازمند طراحی صحیح پایه و فونداسیون است تا از تمرکز تنش یا واژگونی جلوگیری شود. در این میان، انتخاب بین مخزن افقی یا عمودی، به میزان فضا، نحوه تخلیه و حتی نوع پمپ بستگی دارد.
عامل مهم دیگر، طراحی مناسب سیستم پر و خالی کردن مخزن است. اگر تخلیه به‌کمک پمپ انجام شود، فشار منفی یا مکش ممکن است به دیواره‌ها آسیب بزند؛ در این حالت، باید بدنه مخزن تقویت شود. اگر تخلیه ثقلی است، شیب مناسب کف و اتصالات دقیق اهمیت پیدا می‌کند. همچنین نوع اتصالات (فلنجی، رزوه‌ای، جوشی)، تهویه مناسب بخارات، نصب شیرهای ایمنی و پیش‌بینی سنسورهای سطح یا نشتی، از الزامات طراحی محسوب میشوند.
یکی از بخش‌هایی که اغلب نادیده گرفته میشود، سازگاری کل سیستم ذخیره‌سازی با مخزن اسید است. انتخاب صحیح پمپ، لوله‌ها، واشرها و حتی پایه مخزن، باید متناسب با نوع اسید انجام شود. در بسیاری از موارد، خرابی نه از خود مخزن، بلکه از اجزای جانبی ناسازگار رخ می‌دهد. نگاه سیستماتیک به طراحی ذخیره‌سازی، ریسک خطا را به‌شکل محسوسی کاهش می‌دهد.
همچنین باید آینده‌نگری در طراحی را در نظر گرفت. ممکن است امروز فقط یک مخزن اسید نیاز باشد، اما اگر احتمال توسعه وجود دارد، پیش‌بینی محل برای مخزن دوم، افزایش ظرفیت یا افزودن تجهیزات کنترلی در آینده، باید در طراحی اولیه لحاظ شود. مخزنی که برای توسعه آماده است، هزینه‌های بعدی را به‌شکل محسوسی کاهش می‌دهد.
از طرف دیگر، ذخیره‌سازی اسید فقط یک موضوع فنی نیست؛ ابعاد قانونی، ایمنی و زیست محیطی نیز باید رعایت شود. الزاماتی مثل داشتن سینی جمع‌آوری نشتی، تابلوهای هشدار، تهویه اضطراری و فاصله ایمن از سایر تأسیسات، نه فقط برای حفاظت از محیط و کارکنان، بلکه برای جلوگیری از مشکلات حقوقی یا توقف فعالیتهای صنعتی الزامی است. حتی در برخی مناطق، مجوزهای خاص برای نگهداری اسید از مراجع محیط‌زیستی یا آتش‌نشانی مورد نیاز است.
در نهایت، چیزی که خیال شما را از بابت کیفیت و ایمنی راحت می‌کند، انتخاب یک تولیدکننده مطمئن و متخصص در ساخت مخازن اسید است. سازنده‌ای که با استانداردهای بین‌المللی مثل ASTM D1998، ASME BPVC، API 650، ISO 14001 و الزامات OSHA آشنا باشد و فرآیندهای ساخت، تست، کنترل کیفیت و مستندسازی را به درستی انجام دهد، می‌تواند ضامن ایمنی، دوام و صرفه‌جویی اقتصادی در پروژه شما باشد.
استانداردهای مخزن اسید
برای جلوگیری خطرات حین تولید و استفاده، مجموعه ای از استانداردهای بین المللی تدوین شده اند که تمامی مراحل چرخه عمر یک مخزن اسید، از طراحی تا تخریب، را پوشش می دهند. در ادامه، به صورت جامع با مهم ترین استانداردهای مربوط به مخازن اسید آشنا می شویم.
استانداردهای طراحی مخزن اسید
در مرحله طراحی، مهم ترین استانداردها بر انتخاب جنس مناسب، طراحی مکانیکی، ضخامت، مقاومت در برابر خوردگی، دمای کاری و فشار تمرکز دارند. استانداردهای ASTM و ASME برای انتخاب فلزات مقاوم به اسید مانند فولاد ضدزنگ، فولاد آلیاژی یا تیتانیوم به کار می روند. برای مثال، ASTM A240 برای استیل و NACE MR0175 برای بررسی سازگاری فلزات در محیط های خورنده، به کار گرفته می شوند.
در صورتی که مخزن اسید از مواد پلیمری یا کامپوزیتی ساخته شود، استانداردهایی مانند ASTM D1998 برای پلی اتیلن یا ASTM D3299 برای فایبرگلاس وارد عمل می شوند. همچنین اگر مخزن تحت فشار باشد، باید طبق ASME Section VIII طراحی شود و اگر مخزن ذخیره سازی اتمسفریک باشد، از API 650 یا EN 14015 استفاده می شود. به منظور جلوگیری از آلودگی خاک و محیط زیست، طراحی حفاظت ثانویه مانند مخازن دوجداره یا سینی نشت نیز الزامی است که طبق الزامات EPA 40 CFR Part 264 اجرا می شود.
استانداردهای ساخت و نصب مخزن اسید
پس از طراحی، نوبت به ساخت و نصب مخزن اسید می رسد. در این مرحله، کیفیت جوش ها و صحت اجرای طرح بسیار حیاتی است. جوشکاری باید مطابق با ASME Section IX انجام شود و جوشکارها گواهینامه معتبر داشته باشند. بسته به نوع فلز یا پلاستیک، استانداردهای دیگری مانند AWS D1.1 برای فولاد یا EN ISO 5817 برای ارزیابی کیفیت جوش نیز استفاده می شود.
برای اطمینان از سلامت مخزن، آزمون های غیرمخرب مانند التراسونیک (UT)، رادیوگرافی (RT)، تست مایع نافذ (PT) یا تست مغناطیسی (MT) اجرا می شوند که طبق ASME Section V تدوین شده اند.
در نصب لوله ها و اتصالات، باید از استاندارد ASME B31.3 برای خطوط شیمیایی و ISO 16961 برای نصب مخازن پلیمری استفاده کرد. همچنین رعایت الزامات ایمنی لرزه ای، تهویه، شیب کف، ارتفاع پایه و دسترسی برای بازرسی، طبق آیین نامه هایی مثل ASCE 7 و API RP 2000 ضروری است.
استانداردهای بهره برداری ایمن از مخزن اسید
در هنگام بهره برداری، مهم ترین هدف کاهش احتمال نشت و تماس پرسنل با بخارات یا قطرات اسید است. برچسب گذاری واضح و استاندارد طبق NFPA 704 و OSHA 1910.1200 باید روی همه مخازن انجام شود. این برچسب ها خطرات مربوط به هر اسید را از نظر اشتعال، واکنش پذیری و سمیت نشان می دهند.
تهویه مخازن از الزامات مهم ایمنی است که به ویژه برای اسیدهایی مانند هیدروکلریک یا نیتریک که بخارات خورنده دارند، حیاتی است. استانداردهای NFPA 30، ACGIH (برای حد مجاز تماس شغلی) و دستورالعمل های EPA در این زمینه راهنمای عمل هستند. همچنین نصب حسگرهای نشتی و سیستم های کنترل خودکار مطابق استاندارد IEC 61508 باعث افزایش سطح ایمنی می شود.
استانداردهای بازرسی و نگهداری مخزن اسید
بازرسی منظم و نگهداری اصولی از مخازن اسید از حوادث پرهزینه جلوگیری می کند. استاندارد API 653 برای بازرسی دوره ای مخازن فلزی ثابت و NBIC برای تعمیرات و بازسازی ساختاری استفاده می شود. بررسی ضخامت دیواره ها با روش های اولتراسونیک و تست فشار نیز بخشی از پایش سلامت مخزن است.
برای ارزیابی عمر باقیمانده مخزن، از استاندارد API 579 / ASME FFS-1 استفاده می شود که تحلیل «سالم بودن برای ادامه خدمت» یا Fitness-for-Service را ارائه می دهد. در صورت نیاز به پوشش دهی مجدد سطح داخلی مخزن، باید از استانداردهای ضدخوردگی مانند ISO 12944 استفاده کرد.
الزامات زیست محیطی و پایان عمر مخزن اسید
مدیریت صحیح پسماندهای اسیدی و مخازن فرسوده، تأثیر بسزایی در حفظ محیط زیست دارد. سازمان EPA از طریق دستورالعمل RCRA، نحوه طبقه بندی و دفع پسماندهای خطرناک را مشخص کرده است. همچنین اجرای سیستم مدیریت محیط زیست مطابق ISO 14001 به شرکت ها کمک می کند تا آلودگی های ناشی از نگهداری اسید را کاهش دهند.
در پایان عمر مخزن اسید، اگر نیاز به تخریب یا دفن آن باشد، عملیات پاک سازی باید تحت نظارت استاندارد OSHA 1910.120 (HAZWOPER) انجام شود که برای محیط های آلوده به مواد خطرناک تدوین شده است.
استانداردهای مدیریت حوادث و پاسخ اضطراری
در صورت نشت یا آتش سوزی، پرسنل باید براساس استاندارد NFPA 472 و برنامه مدیریت ریسک ISO 31000 آموزش دیده باشند. اطلاع رسانی سریع به مراجع محیط زیستی نیز براساس الزامات EPCRA الزامی است. تجهیزات ایمنی مانند دوش اضطراری، چشم شوی، خاموش کننده اسید و کف گیر ضد خورندگی نیز باید در اطراف مخزن نصب شوند.
اتصالات مخازن اسید
برای انتخاب و نصب اتصالات و خطوط لوله انتقال روی مخزن نگهداری اسید باید موارد زیر مد نظر قرار گیرد:
- خطوط انتقال حتما باید از مواد سازگار تهیه شود. همچنین در طراحی و ساخت بست‌ها و سازه‌های نگهبان به اینکه ممکن است در معرض محیطی خورنده قرار گیرند، باید توجه شود.
- خطوط لوله می توانند به طور یکپارچه جوش داده شوند یا از اتصالات فلنج استفاده شود. در صورت استفاده از فلنجها، استفاده از آنها را باید به حداقل برسانید و در جایی قرار دهید که امکان چکه کردن اسید روی تجهیزات، معابر جاده یا پیاده روها یا جایی که در آن افراد مستقر هستند وجود نداشته باشد.
- باید اطمینان حاصل شود که از مواد سازگار برای پیچ فلنج، واشر و مواد آب بند استفاده می شود. واشر لاستیکی بوتیل برای اسید هیدروکلریک قابل استفاده است. مواد مبتنی بر PTFE برای اسید نیتریک مناسب هستند.
- خطوط لوله برای انتقال سیال به مخزن اسید باید بسیار مستحکم باشند و دارای شیب مناسب برای انتقال کامل اسید باشند. به طوری که پس از تخلیه به طور کامل از خطوط لوله به داخل مخزن انتقال یابد.
- از زانوهای نامناسب و نقاطی که ممکن است مقداری اسید در آن نقاط انباشته شود، باید خودداری کرد. کلیه خطوط لوله انتقال باید در برابر ضربه وسایل نقلیه و… محافظت شوند.
بازرسی، تعمیر و نگهداری مخزن اسید
برنامه تعمیر و نگهداری مخازن اسید باید منظم، پیشگیرانه و مطابق با استانداردهای ایمنی و زیست‌محیطی تدوین شود.
- در نگهداری روزانه، وضعیت کلی مخزن شامل نشتی، ترک، خوردگی و آسیب‌های مکانیکی بررسی شده و سیستم‌های تهویه و هشدار کنترل میشوند تا تجمع گازهای خطرناک و افزایش فشار جلوگیری شود.
- نگهداری هفتگی شامل شستشو، بررسی اتصالات و عملکرد سیستم‌های دما و فشار است. ماهانه قطعات فرسوده مانند پمپ‌ها، شیرآلات و فیلترها بازدید و در صورت نیاز تعویض میشوند.
- در بازدیدهای فصلی، بررسی دقیق‌تر ترک‌ها، خوردگی‌ها و آزمایش عملکرد سیستم‌های ایمنی انجام میشود.
- بازرسی سالانه شامل تستهای غیرمخرب برای تشخیص آسیب‌های داخلی، تمیزکاری کامل سیستم‌های تهویه و بررسی سیستم‌های اطفاء حریق است.
تمامی اقدامات باید مستندسازی و گزارش شده و مشکلات به‌سرعت رفع شوند. تجهیزات کنترل نشت و اطفاء حریق باید همواره آماده و تست‌شده باشند. آموزش مداوم کارکنان در زمینه ایمنی و واکنش به شرایط اضطراری نیز از اصول حیاتی این برنامه است. این برنامه جامع، امنیت مخازن اسید را تضمین و از بروز حوادث جدی جلوگیری می‌کند.
انواع مخزن اسید
بطور کلی مخازن اسید را بر اساس جنس آنها به انواع پلی اتیلنی، فایبرگلاس، فلزی و پلی پروپیلنی و بر اساس نوع ماده شیمیایی که درون‌شان نگهداری می شود به انواع مخزن اسید سولفوریک، کلریدریک، فسفریک، نیتریک و… تقسیم بندی می شوند.
مخزن اسید سولفوریک
انتخاب نوع مخزن برای ذخیره اسید سولفوریک (H₂SO₄) بستگی به غلظت اسید، شرایط محیطی، دمای ذخیره‌سازی و ملاحظات ایمنی دارد.
- مخازن پلاستیکی (پلی پروپیلن، پلی اتیلن با دانسیته بالا و فایبرگلاس) برای اسیدهای کمتر از 98% مناسب‌تر هستند.
- مخازن فلزی (فولاد کربنی، استنلس استیل و تانتالیوم) برای اسیدهای غلیظ و در حجم‌های بزرگ کاربرد دارند.
- برای تمامی غلظت‌ها، انتخاب اتصالات، واشرها و پوشش داخلی مخزن بسیار مهم است.
رعایت استانداردهای API 650 ، ASME BPVC و ASTM D1998 در طراحی مخزن، تضمین کننده ایمنی و طول عمر مخزن ذخیره اسید سولفوریک خواهد بود.
مخزن اسید کلریدریک
این اسید با ترکیب هیدروژن کلرید در آب ایجاد و کاربردهای بسیار وسیع منجمله اسیدی کردن چاه نفتی، تهیه کود و انواع رنگ‌ها، زدودن پوسته از دیگ بخار، کمک به کاهش اوره و به عنوان واسطه شیمیایی، قطعه شویی فولاد، ساخت ترکیبات آلی، تولید ترکیبات غیر آلی، کنترل pH و خنثی سازی، احیاء تبادل‌گرهای یونی، پرداخت چرم در صنایع چرم دوزی، تمیزکننده‌های خانگی و صنعت ساختمان دارد.
در طراحی مخزن اسید کلریدریک یک جریان خروجی مناسب به شکل ونت برای خروج کامل گازها تعبیه کنید چرا که گاز تولید شده از آن به شدت می‌تواند مخزن ذخیره سازی این اسید را تحت تاثیر قرار دهد. هنگامی که اسید هیدروکلریک از مخزن خارج میشود، باید حجم مساوی از هوای بیرون از طریق یک سیستم هواکش صنعتی وارد مخزن شود، در غیر این صورت خلاء جزئی در داخل مخزن ایجاد میشود که می تواند منجر به انفجار و از هم پاشیدگی مخزن اسید گردد.
برای ذخیره سازی اسید کلرید ریک با حداکثر غلظت 37% میتوانید از مخزن پلی اتیلن سنگین گرید 3840 یا HDPE100 و HDPE80 یا نیکل استفاده کنید. جنس اتصالات می تواند HDPE یا PVC و واشرها VITON باشد.
مخزن اسید نیتریک
یک اسید بدون رنگ و یا با رنگ‌های زرد و قرمز است که مانند اسید سولفوریک در اثر برخورد با آب می‌تواند گرمای زیادی را تولید کند به همین دلیل برای اختلاط این اسید با آب نباید به هیچ عنوان از مخازن پلاستیکی گرید 3840 استفاده کرد چرا که گرمای تولید شده آن می‌تواند منجر به آسیب دیدگی شدید مخازن پلاستیکی شود. از طرفی این ماده شیمیایی پایه بسیاری از مواد منفجره همچون TNT می باشد لذا در ساخت و تولید مخزن اسید نیتریک باید از تبحر خاصی برخوردار بود و تجربه زیادی برای این کار نیاز است.
برای ذخیره این اسید باید از مخازن استنلس استیل، مخزن پلی پروپیلن، مخازن پلی اتیلنی دوجداره کاروگیت با اتصالات پی وی سی، پلی پروپیلن و پلی اتیلن صلب با واشرهای ویتون استفاده نمود.
مخزن اسید فسفریک
این ماده شیمیایی با فرمول H3PO4 بدلیل فواید بسیاری که برای انسان دارد و ضعیف بودن آن در ساخت مواد معطر و طعم دهنده های مواد غذایی، نوشیدنی ها، محصولات دندانپزشکی، آرایشی و محصولات مراقبت از پوست مورد استفاده قرار میگیرد. بهترین مخزن برای ذخیره و نگهداری اسید فسفریک، مخازن پلی اتیلنی با چگالی بالا، مخازن شیشه‌ای و مخازن فولادی هستند که با استیل 316 ساخته شده‌اند و دارای تهویه کافی باشند.
از آن جایی که اسید فسفریک اثر خوردگی شدیدی روی فلزات دارد، نمی‌توان از مخازن فلزی برای نگهداری آن استفاده کرد. مخزن اسید فسفریک پلی اتیلنی حتما باید دوجداره باشد چرا که این اسید باعث خشک شدن جداره داخل میشود لیکن بدلیل عدم دسترسی به جداره داخل امکان تخریب یک باره مخزن ذخیره اسید فسفریک به کمترین حد می رسد.
مخزن ذخیره هیپوکلرید سدیم
این ماده شیمیایی بعنوان یک ماده سفید کننده در کاربری‌های مختلفی جهت ضد عفونی کردن آب و فاضلاب و کاهش بوهای نامطبوع موجود در آب و فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرد. از هیپوکلریت سدیم در مقیاس بزرگ در صنایع کشاورزی، غذایی، دارویی، صنایع شیمیایی و بهداشتی، صنایع کاغذ، صنایع رنگرزی و نساجی، صنایع دفع زباله و… استفاده میشود. اشعه UV می تواند تاثیرات مخرب و جبران ناپذیری بر روی این ماده شیمیایی بگذارد؛ به همین سبب می بایست اقدامات لازم برای ذخیره سازی مناسب آن انجام شود.
بهترین روش ذخیره سازی سوپریور هیپوکلریت سدیم استفاده از مخزن پلی اتیلن دوجداره یا مخزن پلی پروپیلن می باشد. هیپوکلرید سدیم (NaOCl) در اثر ترکیب با آب عامل تولید هیپوکلروز نموده که اسید هیدروکلریک (HCL) از مشتقات این ماده شیمیایی می باشد لذا هیپوکلریت سدیم را در داخل مخازن اسید هیدروکلریک ذخیره می‌کنند.
جنس مخزن اسید
اینکه کدامیک از مواد پلی اتیلن، پلی پروپیلن، گالوانیزه، استیل و… برای ساخت این مخازن استفاده شود میبایست توسط مهندس مشاور و یا تولید کننده خبره تصمیم گیری شود. در ادامه تک تک آنها را برشمرده و مزایا و معایب هر یک را بیان خواهیم نمود.
مخزن اسید پلی اتیلنی
مخزن پلی اتیلنی ذخیره اسید تقریبا در تمامی صنایعی که از اسید در فرآیندهای تولید خود استفاده می‌کنند، حضور دارند. انتخاب مخزن نگهداری اسید مناسب برای ذخیره مستلزم تصمیم گیری در مورد مناسب ترین نوع پلاستیک است.
جنس بدنه مخزن اسید پلی اتیلن مد نظر ما در این نوشته، پلی اتیلن با دانسیته بالا یعنی HDPE بوه و گرید آن با توجه به وزن مخصوص ماده شیمیایی انتخاب می شود. برای مثال مخزن نگهداری اسید با وزن مخصوص 1.5 نباید برای نگهداشتن مایعی که دارای وزن مخصوص 1.8 میباشد، استفاده شود. در جدول زیر رده بندی انواع مخزن اسید پلاستیکی برای گروه مواد شیمیایی مختلف بیان شده است:
| پلی استایرن | پلی اتیلن ترفتالات (PTFE) | PVC | پلی پروپیلن | پلی اتیلن صلب | پلی اتیلن نرم | نوع ماده شیمیایی |
| D | D | D | A | A | B | اسید اسیتیک |
| D | D | D | A | A | B | استون |
| B | A | A | A | A | B | اتیل الکل |
| A | A | A | A | A | A | متیل الکل |
| B | A | A | A | A | A | پروپانول |
| D | A | A | B | B | D | هیدروکربن های آلیفاتیک (زنجیره مستقیم) |
| B | c | A | A | A | B | آمونیاک 28% |
| B | B | B | A | A | A | اسید باتری |
| D | D | D | D | D | D | بنزن، زایلن و غیره هیدروکربن های معطر |
| D | D | D | B | D | D | برم مایع |
| D | D | D | D | D | D | تتروکلرید کلبن و غیره هیدروکربن های کلردار |
| B | A | A | A | A | A | اسید کرومیک زیر 40% |
| D | c | A | A | A | B | اسید کرومیک بالای 40% |
| A | c | A | A | A | A | دی پروپیلن گلیکول |
| D | c | B | D | D | D | اترهای ساده |
| D | D | D | B | B | B | اتیل استات و دیگر استرهای ساده |
| D | c | A | A | A | A | فرمالدهید 36% |
| B | c | A | A | A | A | اسید فرمیک |
| D | B | B | B | B | D | بنزین |
| c | c | B | c | A | B | هگزاکلروفن |
| B | B | A | A | A | A | اسید هیدروکلریک 36% |
| B | A | A | A | A | A | پراکسید هیدروژن تا 30% |
| D | B | B | c | B | D | نفت سفید، نفتا |
| A | c | A | A | A | A | حلال جیوه، فلز |
| D | D | D | B | B | B | متیل اتیل کتون |
| D | c | D | c | A | c | متیل اتیل کتون پروکسید |
| D | A | A | A | A | A | اسید نیتریک زیر 20% |
| D | c | A | B | B | B | اسید نیتریک 20-70% |
| A | c | A | A | A | A | اسید اگزالیک |
| A | B | A | A | A | A | اتیلن گلیکول |
| B | C | A | B | A | A | اسید هیدروبرمیک 48% |
| D | C | A | A | A | A | هیدروفلوئوریک اسید تا 52% |
| B | C | C | C | A | A | هیدروفلوئوریک اسید تا 26% |
| D | D | B | A | B | B | اسید فنیک (فنول ها) |
| B | C | A | A | A | A | اسید فسفریک |
| B | C | A | A | A | A | هیدروکسید پتاسیم |
| B | C | A | A | A | A | محلولهای نمک |
| B | B | A | A | A | A | هیدروکسید سدیم |
| B | CA | A | A | A | A | هیپوکلریت سدیم تا 6 درصد کلرید موجود |
| B | C | A | B | A | A | هیپوکلریت سدیم تا 7-15 درصد کلرید موجود |
| D | D | B | A | B | B | اسید سولفوریک 93% به پایین |
| D | A | A | B | D | D | تری کلرو اتان |
| D | A | A | B | D | D | روغن تربانتین |
| A | A | A | A | A | A | آب |
مخزن اسید گالوانیزه
برخی از اسیدهای ضعیف همچون اسید سیتریک و یا حتی اسیدهای معدنی هچون اسید سولفوریک 98% قابلیت ذخیره در مخازن اسید گالوانیزه را دارند. برخی فلزات به اصطلاح توسط اسیدسولفوریک خوردگی پیدا می کنند، مانند آلومینیوم و فولاد یا استیل کربن. میزان خوردگی با افزایش رقیق شدگی اسید توسط آب نیز افزایش می یابد. به همین دلیل مخزن فلزی کربن استیل برای محلولهای رقیق شده و نیز فلزات ضد زنگ شده برای زمانی که غلظت اسید کمتر از 93% است پیشنهاد نمی شود.
فولاد کربن پرکاربردترین ماده برای ساخت مخزن ذخیره اسید در محدوده غلظت و دمایی است که تحت پوشش این استاندارد قرار دارد. در غلظت‌های کمتر از 93% اسید سولفوریک خورندگی به میزانی افزایش میابد که نمی‌توان از کربن استیل استفاده کرد. بنابراین در ساخت مخازن مورد نظر باید از آلیاژهای مقاوم در برابر خوردگی و یا پلی اولفینها، پلی پروپیلن و پلی اتیلن‌های صلب استفاده کرد.
مخزن اسید استیل
این مخازن در دو گرید 304 و 316 جزء گرانترین مخازن اسید بوده و ماندگاری آنها از تمامی انواع مخازن فوق بیشتر است. هر زمان اسید و یا مواد شیمیایی که میخواهید از آنها استفاده کنید دمایی بیشتر از 108 درجه سانتیگراد داشته باشد اجبارا باید به سراغ مخزن اسید استیل بروید. همچنین در فرآیندهایی که احتمال گرمازایی بهنگام پردازش یا رقیق کردن اسیدها وجود دارد شما باید به سراغ این مخازن جهت نگهداری یا حمل اسیدتان بروید.
مزیت اصلی این مدل مخزن اسید؛ مقاومت بالای شیمیایی و حرارتی و نقطه ضعف اصلی آنها قیمت بالا می باشد.
مخزن اسید پلی پروپیلن
این نوع مخزن اسید برای نگهداری طیف وسیعی از اسیدها که دمایی بین 60 تا 108 درجه سانتیگراد دارند مورد استفاده قرار می میگیرد. پلی پروپیلن در دو مدل کوپلیمر و هموپلیمر موجود بوده که هر یک خواص شیمیایی متفاوتی داشته و در صفحه مخزن پلی پروپیلن کاملا تشریح شده است. این مخازن به دلیل مقاومت دمایی، خوردگی و شیمیایی بالا، وزن سبک، قابلیت بازیافت و طول عمر زیاد جایگزین مناسبی برای مخازن اسید فلزی و پلی اتیلنی به شمار می آیند.
تانکر حمل اسید و مواد شیمیایی
تانکرهای حمل اسید تولیدی این شرکت در سه حجم 15، 20 و 22.5 متر مکعب با استانداردهای جهانی در حال ساخت است. برای تانکر حمل اسید 15 متر مکعبی 3عدد، تانکر حمل اسید 20 متر مکعبی 4 عدد و تانکر 22.5 مترمکعبی 4 عدد مخزن 5 متر مکعب و یک عدد 2.5 مترمکعب از پلی اتیلن با دانسیته بالا که با روش روتومولدینگ تولید میشوند تعبیه شده است.
هر مخزن پلی اتیلنی دارای یک عدد دریچه به قطر 400 میلیمتر است که بمنظور پر کردن و بازدید درون آن استفاده می شود. این مخازن از درون به هم متصل بوده و بین آنها یک ورق سه میلیمتر از گالوانیزه با رنگ ضد اسید قرار میگیرد تا تمامی تنشهای حرکتی را خنثی نماید.
دورتادور مخزن حمل اسید پلی اتیلنی توسط ورق گالوانیزه با ضخامت سه میلیمتر پوشانده شده و ضخامت عدسی های سر و ته تانکر نیز 3 میلیمتر میباشد. بعد از اتمام تولید تانکر فلزی بوسیله 6 عدد پایه فلزی به صورت پیچ و مهره بر روی تریلی نصب میگردد. همچنین بین مخازن پلی اتیلن داخلی ورق فلزی برای موج گیری تعبیه شده است.
بواسطه طراحی خاص تانکرهای انتقال اسید با جداره داخلی پلی اتیلن و جداره بیرون فلزی، میتوان طور همزمان 4 نوع سیال را در مخازن جداگانه 5 متر مکعبی حمل نمود.
تانکرهای حمل اسید استیل دارای مشکلاتی چون تعمیرات سخت، گران قیمت بودن و جذب سرما و گرمای شدید میباشند.
قیمت مخزن اسید
قیمت مخزن اسید از 25.000.000 تومان برای مخزن 2000 لیتری سه لایه پلی اتیلنی آغاز و تا 1.800.000.000 تومان برای مخزن حمل اسید سولفوریک از جنس استیل 316 با ظرفیت 30 تن بهمراه هزینه نصب روی تریلی سه محور ادامه دارد.
قیمت مخزن نگهداری، ذخیره و حمل محلولها و سیالات اسیدی پارامتری وابسته به فاکتورهای مختلفی منجمله جنس بدنه و ظرفیت مخزن، دمای ماده شیمیایی، درجه اسیدیته، دفنی یا غیر دفنی بودن منبع و نهایتا اتصالاتی است که قرار است روی مخزن اسید بسته شود. گران ترین قیمت مخزن اسید مربوط به جنس اسنلس استیل و کمترین آن مربوط به مدلهای گالوانیزه است.
مخزن اسید دست دوم
بدلیل قیمت بالای مخزن اسید و نیاز به دانش خاص در تولید و مراقبت از آنها، بسیاری از شرکتها از عهده هزینه‌های خرید و یا نگهداری مخزن حمل اسید بر نمی آیند. از این رو در تلاش هستند برای اولین تجربه نسبت به خرید مخزن اسید دست دوم اقدام کنند تا ضمن آشنا شدن با آنها، دانش و تجربه کافی بمنظور کار کردن و نگهداری از مخزن اسیدی که برای خرید آن مبلغ زیادی باید پرداخت نمایند را بدست آورند.
متاسفانه شرکت ناب زیست بدلیل شلوغ بودن خطوط تولید امکان درگیر شدن در امر خرید و فروش مخزن اسید دست دوم را ندارد. تقاضا دارد بدین منظور با همکاران شرکت ناب زیست تماس نگیرید.
شرکت ناب زیست به دلیل عدم نگهداری درست و نظارت دقیق بعضی از راننده‌ها از اجاره تانکرهای حمل اسید تولیدی این شرکت خودداری کرده و فقط در امر تولید و فروش این تانکرها فعالیت دارد. لذا تقاضا دارد از همکاران من تقاضای اجاره تانکر حمل اسید نفرمائید.
سلام
من مجیدی هستم از لاوان
مخزنی میخام جهت نگهداری اسید سولفوریک ۹۸ درصد با دمای ۸۰ درجه.
درب ورودی مون حداکثر عرض ۱.۳۵ میشه مخزن ازش رد شه و ارتفاع ۲.۲ متر
ولی داخل جا هست تا ده مترمکعب. از چه متریالی می تونید به من مخزن اسید بدید؟ قیمتش چقدر میشه حدودا؟
موبایل من ۰۹۳۶۳۶۹۷۶۷۷ هستش لطفا تماس بگیرید.
مهندس مجیدی عزیز سلام با توجه به محدودیت درب ورودی به ساختمان پیشنهاد من اینه که از مخازن فایبرگلاس پنلی استفاده کنید برای کسب اطلاعات در این زمینه روی مخزن فایبرگلاس پنلی کلیک کنید .
قیمت مخزن اسید هم بعد از مشخص شدن ابعاد براتون در قالب پیشنهاد فنی ارسال میشه .
من شنیدم مواد اولیه پلی پروپیلن از پلی اتیلن تو بورس ارزون تره . چطوره قیمت مخزن پلی پروپیلن از مخزن اسید پلی اتیلن گرون تره پس ؟
سلام . برای تولید مخزن پ پ مواد زیادی پرت میشه از این رو بیشتر در تولید لوله های با قطر کم از پ پ براحتی می تونید استفاده کنید برای ساخت مخزن بزرگ تنها شرکت ناب زیست با تجربه میتونه این مخرن برو براتون تولید کنه .
با سلام. بنده بیگلری هستم از تهران.یک مخزن می خواستم که قابلیت تحمل محلول اسید کلریدریک ۳۷ درصد و نیتریک اسید ۶۵ درصد را داشته باشد که در دمای نهایتا تا ۱۲۰ درجه سانتی گراد کارایی داشته باشد. لطفا راهنمایی فرمایید.
با تشکر
چشم حتما خدمت شما تماس خواهیم گرفت .
مهندس همکاران میگن شماره ای درج نشده اگر ممکنه شماره موبایل بفرمائید تا تماس بگیرن .
عرض سلام و ادب
بنده میخام برای مخازن اسیدکلریدریک ۳۳% و ۵% سطح سنج sight glass استفاده کنم
ایا استفاده از شیشه مناسب هست؟ یا از لوله های پلاستیکی شفاف استفاده بشود؟
آیا شیشه خاصی باید استفاده بشه؟
در صورت پیشنهاد پلاستیک چه نوع پلاستیکی مناسب هستش؟
ممنون میشم پیشنهاد شما رو بشنوم
با تشکر
مهندس عزیز سلام . وقت بخیر . واقعیت بهترین ساید گلس همین آب نماهای شیشه ای هستش ولی واقعیت اینه خطرناکه . چرا ؟ چون بشکنه کل اسید میریزه رو تجهیزات . واسه همین ما از سیلنگ های آبنما استفاده می کنیم . ابنی که عرض کردم تجربه شده برامون . نفت تهران مخزن اسید دادیم به اصرار خودشون شیشه ای نصب کردیم و بعد از ۶ ماه هم از هم ناراحت شدیم .
سلام علیکم.ببخشید سوالی داشتم در مورد نوع تست های مورد نیاز بر روی مخزن استیل اسید سولفوریک.
آیا تست آنها فقط یا آب انجام میشه یا تست هیدرو استاتیک یا تستهای دیگری مورد نیاز هستش؟
سلام
ما یه کارخونه اماده خریدیم و ۳ تا مخزن دفنی اهنی داره ، چون میخواییم برای نگهداری اسید سولفوریک ۹۸ و اسید نیتریک ۵۳ و اسید استیک استفاده کنیم به فکر عایق بندی با یک یا دو لایه پلی اتیلن هستیم شما این کارو انجام میدین یا میتونید فردی رو معرفی کنید
ممنون از راهنمایی شما
عایق بندی مخازن با پلی اتیلن امکان پذیر نیست چون اول باید مخزن پلی اتیلن تولید بشه و با مخزن فلزی کاور شود. اما می شود با روش هند لی اوت از طریق آستر کشی با رزین فایبرگلاس این کار را انجام داد. برای این کار لطفا درخواست خود را به شماره واتزاپ ۰۹۱۲۴۲۶۵۷۵۰ بفرستید.
سلام
برای اسید کلردریک ۲۲ درصد و دمای حدودا ۹۰ درجه سانتیگراد ، جنس مخزن چه چیزی پیشنهاد می دید که عمر بالاتری نسبت به بقیه جنس ها داشته باشه ؟
حجم مخزن ۲۰ مترمکعب هست.
سلام. مهندس پلی پروپیلن با مستربچ پلی اتیلن باید استفاده کنید. پلی پروپیلن خالی خطا میده متاسفانه
سلام.عرض ادب
دلیل اینکه لاین ورودی مخزن h2so4 باید از بالای مخزن باشه چی هست ؟؟؟؟
خطر بسیار زیاد اسید سولفوریک هم برای انسان و هم برای تجهیزات، چرا که در این حالت یعنی ورودی از بالا، احتمال پس زدن اسید و پاشیدن آن را به حداقل می رساند.
با سلام
جهت ذخیره ۱۵ تن اسید نیتریک ۵۰ درصد و کاستیک ۵۵ درصد نیازمند مخزن میباشم.
حالت مخازن بصورت عمودی باشه-حداقل روی زمین نباشه-کف کار شاسی کشی شده و ورق ۳۱۶ استفاده شده
میخواستم ازتون راهنمایی بگیرم.
ممنون میشم تماس بگیرید
۰۹۱۲-۲۱۲-۶۳۴۹
مرادی
سلام. همکارم خدمت شما تماس میگیرن.
باسلام و احترام
من یک مخزن ۲۰۰ لیتری ضد اسید میخوام که تا دمای ۲۰۰ درجه را تحمل کنه. پیشنهاد شما چیه؟ متشکرم
استیل و اگر خورندگی سیال بالا باشه و استیل ۳۱۶L جواب نده، باید از پلاتین استفاده کنید.