کلر زن

روشهای مختلفی برای گندزدایی و ضد عفونی کردن آب و پساب وجود دارند که مهمترین آنها عبارتند از: استفاده از کلر زن، نصب ازن ژنراتور، استفاده از دی اکسید کلر، برم و اشعه ماوراء بنفش. از بین روشهای ذکر شده کلرزنی آب عمومی‌ترین روش گندزدایی محسوب می‌شود.

کلر زن چیست؟

کلر زن دستگاهی است برای ضد‌ عفونی کردن آب با استفاده از گاز یا محلول کلر، که در تصفیه‌خانه‌ها، استخرها، آب شرب شهری و صنایع غذایی بکار می‌رود. کلر زن‌ها به دو دسته کلریناتور (کلر زن گازی) و هیپوکلریناتور (کلر زن پودری یا مایع) تقسیم و با تزریق دقیق کلر به آب، میکروارگانیسم‌ها، باکتری‌ها و ویروس‌ها را از بین می‌برند و آب را برای مصارف انسانی یا صنعتی ایمن می‌سازند.

آب چاه‌های مسکونی اغلب حاوی باکتری‌ها، بو و مواد معدنی مضر مانند آهن و منگنز هستند و برای از بین بردن این آلودگی‌ها، می‌توان از سیستم کلرزنی استفاده کرد.

کاربردهای دستگاه کلر زن

بسته به نوع کلر زن و شرایط پروژه، کاربردهای آن شامل موارد زیر است:

• کلر زنی در تصفیه خانه های آب شهری و روستایی، یکی از اصلی ترین مراحل گندزدایی نهایی است. با تنظیم دقیق دوز تزریق کلر، آب از هرگونه آلودگی میکروبی پاک سازی می شود و برای مصرف انسان ایمن می گردد.
• در پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی و صنعتی، کلر زن در مرحله نهایی جهت حذف پاتوژن ها و کاهش بار میکروبی استفاده می شود.
• کلر زنی یکی از رایج ترین روش های ضدعفونی آب استخرهای عمومی و خصوصی است. کلر زن های قرصی، دوزینگ پمپ دار یا نمکی به طور مداوم کلر را در آب تزریق می کنند تا سطح ایمنی و بهداشت شناگران حفظ شود.
• در کولینگ تاور، آب در گردش مستعد رشد جلبک، باکتری و لجن بیولوژیکی است. استفاده از کلر زن مانع ایجاد بایوفیلم شده و عمر تجهیزات را افزایش می دهد.
• ضدعفونی آب فرآیندی در این صنایع بسیار حیاتی است. کلر زنی به عنوان روشی مؤثر و کم هزینه برای ضد عفونی آب فرآیند یا شست وشوی ظروف و تجهیزات در صنایع غذایی، نوشیدنی و داروسازی به کار می رود.
• در گلخانه ها و کشت های هیدروپونیک، تزریق کنترل شده کلر به آب آبیاری مانع رشد قارچ و باکتری در سیستم های آبرسانی شده و سلامت ریشه گیاهان را حفظ می کند.
• در خط تولید آب معدنی و نوشابه، دستگاه کلر زن برای استریل کردن اولیه آب یا تجهیزات استفاده می شود.
• در مراکز بهداشتی برای تصفیه فاضلاب بیمارستان ها و ضد عفونی آب مصرفی، استفاده از کلر زنی به ویژه با سیستم های خودکار و ایمن بسیار رایج است.

مزایای کلر زنی

کلر زنی، یکی از قدیمی ترین و مؤثرترین روش‌های گندزدایی آب، هنوز هم به عنوان اصلی‌ترین روش ضد عفونی در تصفیه خانه‌های آب و فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از گاز کلر یا محلول هیپوکلریت سدیم، در کنار دستگاه‌های کلر زن دقیق، مزایای قابل توجهی به همراه دارد:

1. اثرگذاری گسترده بر انواع عوامل بیماری زا:
کلر قادر است انواع میکروارگانیسم ها از جمله باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و کیست های انگلی را از بین ببرد. این خاصیت باعث می شود آب نه تنها پاک، بلکه واقعاً ایمن شود.

2. پایداری گندزدایی حتی در مسیر انتقال آب:
برخلاف بسیاری از روش های دیگر مانند UV یا ازن، کلر زن باقیمانده ای در آب ایجاد می کند که تا انتهای شبکه توزیع نیز به فعالیت خود ادامه میدهد و احتمال آلودگی مجدد را کاهش می دهد.

3. امکان استفاده در مقیاس های مختلف:
از کلر زنی می توان در تصفیه آب شهری، روستایی، صنعتی، استخرها و حتی واحدهای خانگی بهره برد. تنوع در نوع کلرزن (گازی، مایع، پودری) نیز این تطبیق پذیری را بیشتر می کند.

4. مقرون به صرفه بودن کلرزنی نسبت به سایر روش ها:
هزینه خرید مواد، نگهداری سیستم و مصرف انرژی در روش کلرزنی، نسبت به تکنولوژی هایی مثل ازن زنی یا اشعه فرابنفش، بسیار پایین تر است؛ بنابراین انتخاب اقتصادی تری برای پروژه های بلندمدت به شمار می رود.

5. سازگاری با شرایط متنوع کیفی آب:
حتی در شرایطی که آب دارای کدورت یا آلاینده های آلی باشد، کلر همچنان قابلیت گندزدایی مؤثری دارد؛ درحالی که برخی روشهای دیگر در چنین شرایطی کارایی خود را از دست می دهند.

6. کنترل آسان و اتوماسیون پذیر:
سیستم های کلر زنی مدرن، به ویژه کلرزن های دوزینگ پمپ دار و وکیوم فید، قابلیت تنظیم دبی تزریق، کنترل پیوسته کلر باقیمانده و اتصال به سیستم های کنترل نظارتی و گردآوری داده‌های تصفیه خانه را دارند. این مزیت، کلر زنی را برای اپراتورها آسان و ایمن کرده است.

معایب دستگاه های کلرزن

• ایجاد بوی و طعم ناخوشایند در آب مخصوصا در مصارف شرب.
• واکنش کلر با ترکیبات آلی طبیعی موجود در آب می تواند منجر به تولید تری هالومتان ها (THMs) و سایر مواد سرطان زا شود.
• خورندگی تجهیزات فلزی و پلیمری در غلظت‌های بالا
• نیاز به ایمنی بالا در حمل، نگهداری و کاربری به ویژه در کلر زن گازی و پودری
• تأثیر منفی کلر باقیمانده بر موجودات آبزی در کاربردهای تخلیه به محیط
• لزوم کنترل دقیق دوز تزریق بمنظور جلوگیری از عدم گندزدایی مؤثر یا ایجاد مشکلات ثانویه
• افت عملکرد در آبهای با pH بالا یا پایین
• نیاز به نگهداری و کالیبراسیون مکرر سنسورها، پمپ های دوزینگ و تجهیزات کنترلی کلر زن.
• احتمال رشد برخی میکروارگانیسم های مقاوم به کلر مانند کریپتوسپوریدیوم که در اینصورت نیاز به روش های مکمل همچون ازن ژنراتور خواهد بود.
• در مواردی مانند آب کشاورزی یا فرایندهای صنعتی خاص، کلر می تواند با سایر ترکیبات واکنش داده و خواص مورد نیاز را تغییر دهد.

قیمت کلر زن

پر فروش ترین پکیج های کلرزن شامل حجم های 5 لیتر 8 بار، 10 لیتر 10 بار  و 30 لیتر 5 بار میباشد که رنج قیمتی آنها از 184.000.000 ریال آغاز و تا 4.500.000.000 ریال برای کلر زن گازی ادامه دارد. آیتم های تاثیرگذار در قیمت نهایی پکیج کلر زن عبارتند از:

1. نوع پمپ (ایرانی شامل پمپیران، موتوژن و خارجی شامل اینجکتا، سکو، اتاترون) میباشد که قطعا در صورت استفاده از پمپ های خارجی قیمت نهایی پکیج تزریق کلر بالاتر خواهد بود.
2. دبی پمپ تزریق (از 5 لیتر تا 135 لیتر)
3. فشار کاری پمپ (از 7 تا 2000 بار)
4. نوع میکسر (دستی یا الکتریکی)
5. حجم مخزن پلی اتیلن (از 150 تا 5000 لیتر)
6. قیمت دستگاه کلرزن با جنس شاسی استیل نسبت به کلرزن با شاسی گالوانیزه بالاتر می باشد.
7. مشخصات سفارشی تابلو برق

کلر زن مایع (هیپوکلریناتور)

به کلرزن های مایع هیپوکلریناتور گفته میشود و بر اساس شکل ماده کلردار و روش تزریق، به سه نوع مایع، جامد و نمکی تقسیم می شوند.

1. هیپوکلریناتورهای مایع با استفاده از دوزینگ پمپ، محلول هیپوکلریت سدیم را به آب تزریق می کنند و در پروژه های نیمه صنعتی، گلخانه ها و شبکه های آب شرب کوچک کاربرد فراوانی دارند.
2. نوع جامد یا قرصی با هیپوکلریت کلسیم کار می کند و معمولاً به صورت کلرزن خطی یا شناور در استخرها و مخازن کوچک نصب می شود؛ این مدل ها نیازی به برق و پمپ نداشته و نگهداری آسانی دارند.
3. در مقابل، هیپوکلریناتورهای نمکی از نمک طعام و فرآیند الکترولیز برای تولید کلر فعال در محل استفاده می کنند؛ این سیستم ها بیشتر در استخرهای لوکس و پروژه های مدرن به کار می روند و به دلیل حذف ذخیره سازی مواد شیمیایی خطرناک، ایمنی و راحتی بیشتری ارائه می دهند.

انتخاب میان این مدل ها به حجم آب، شرایط فنی پروژه و سطح مورد انتظار از دقت تزریق بستگی دارد. همچنین کلر زن های مایع باز نظر نحوه تزریق به دو دسته اصلی تقسیم می شوند.

اجزای دستگاه کلز زن مایع

• مخزن ذخیره محلول کلر: ظرفی که محلول هیپوکلریت در آن نگهداری می شود و معمولاً از جنس پلاستیک مقاوم در برابر خوردگی ساخته شده است.
• دوزینگ پمپ: قطعه ای مهم که میزان دقیق محلول کلر را به جریان آب تزریق می کند. دوزینگ پمپ ها انواع مختلفی دارند از جمله الکترومکانیکی، پمپ های پریستالتیک و پمپ های پیستونی.
• لوله ها و شلنگ های انتقال: مسیرهایی که محلول کلر از مخزن به نقطه تزریق هدایت می شود. این لوله ها باید مقاوم به خوردگی و نفوذ ناپذیر باشند.
• شیرهای کنترل و تنظیم: برای تنظیم میزان جریان محلول کلر و قطع و وصل جریان در مواقع نیاز استفاده می شوند.
• نقطه تزریق (انژکتور یا نازل): محل ورود محلول کلر به آب است که باید باعث اختلاط کامل و یکنواخت کلر با آب شود.
• سیستم کنترل و اتوماسیون (در مدل های اتوماتیک): شامل سنسورها، تایمرها و کنترل کننده ها برای تنظیم خودکار میزان تزریق بر اساس غلظت کلر باقی مانده در آب.

کلر زن مایع دستی

در این نوع سیستم ها، تزریق کلر به صورت دستی و بدون کنترل اتوماتیک انجام می شود. معمولاً از کلر قرصی یا پودری استفاده می شود که به صورت مستقیم یا با کمک تجهیزات ساده وارد آب می شود. این مدل ها بیشتر در استخرهای کوچک، مخازن ذخیره و پروژه های کم حجم کاربرد دارند و هزینه اولیه پایین تری دارند.

هیپوکلریناتور اتوماتیک

این سیستم ها مجهز به دوزینگ پمپ های الکترونیکی و حسگرهای کلر باقی مانده هستند که میزان کلر تزریقی را به صورت خودکار تنظیم می کنند. این قابلیت باعث افزایش دقت و صرفه جویی در مصرف کلر می شود. کلر زن های اتوماتیک در استخرهای عمومی، تصفیه خانه های کوچک و پروژه های صنعتی نیمه سنگین کاربرد فراوان دارند.

کلرزن گازی (کلریناتور)

سیستم کلریناتور گازی معمولاً در مکان هایی با مصرف بالای آب، مانند تصفیه خانه های شهری و روستایی، برای ضد عفونی آب استفاده می شود. کلر گازی، که تقریباً 100% خالص است، در سیلندرهای تحت فشار ذخیره شده و با استفاده از تجهیزات تخصصی در دوزهای دقیق به آب تزریق می شود. این روش به دلیل خلوص بالا و اشغال فضای کمتر نسبت به کلر مایع، مقرون به صرفه و کارآمد است.

با این حال، گاز کلر خطراتی برای سلامت انسان دارد و باید با رعایت اصول ایمنی دقیق مورد استفاده قرار گیرد. تجهیزاتی مانند مخزن نگهداری کلر، تنظیم کننده خلا، کلریناتور، انژکتورها، بوستر پمپ، فیلترها، ابزارهای اندازه گیری کلر باقیمانده، آشکارسازهای نشت گاز، شیرآلات، شیلنگ های انعطاف پذیر و تجهیزات ایمنی، اجزای اصلی این سیستم هستند.

نکات مهم نصب و بهره برداری کلر زن گازی

• استفاده از گریس سیلیکون برای روانکاری قطعات پیش از نصب توصیه می شود؛ وازلین مناسب نیست.
• نرخ تخلیه کلر از سیلندر باید محدود باشد؛ برای مثال، سیلندر 65 کیلوگرمی نباید بیش از 650 گرم کلر در ساعت تحویل دهد تا از یخ زدگی سیلندر جلوگیری شود.
• سیلندرها به طور مرتب وزن شده تا میزان مصرف دقیق کلر اندازه گیری شود؛ این روش مختص کلریناتورهای گازی است.
• در کلر زن های صنعتی، چند سیلندر به وسیله کلکتور مرکزی به هم متصل شده و به صورت همزمان کار می کنند.
• لوله های فلزی بدون درز برای نواحی پرفشار و لوله های پلاستیکی برای نواحی خلاء استفاده می شوند.
• طراحی لوله ها باید مانع بازگشت میعانات به داخل سیلندر شود تا از تبدیل گاز به مایع جلوگیری و ایمنی حفظ گردد.
• برای پیشگیری از میعان، دمای محیط باید یکنواخت باشد یا از شیر کاهنده فشار در مسیر تزریق استفاده شود.

مکانیزم عملکرد کلریناتور گازی

کلر در سیلندر به صورت مایع متراکم ذخیره شده و هنگام خروج به سرعت به گاز تبدیل می شود. این فرآیند نیازمند جذب گرمای نهان تبخیر از محیط است و در صورت تخلیه سریع، دمای اطراف سیلندر کاهش یافته که باعث یخ زدگی و افت جریان گاز می شود. به همین دلیل، نرخ برداشت گاز باید کنترل شود تا از این مشکلات جلوگیری گردد.

محاسبه ظرفیت کلر زن

دوز طبیعی کلر باعث از بین رفتن همه ویروس‌ها، باکتری‌ها یا کرم‌ها نمی‌شود لذا برای از بین بردن کامل آلودگی‌های آب، می‌توان از سیستم کلرزنی همراه با فیلتراسیون استفاده کرد. انتخاب صحیح اجزای مناسب سیستم تزریق کلر از جمله پمپ تزریق، مخزن آماده سازی محلول کلر و همچنین بهره برداری قابل قبول کلر زن‌ها، نیازمند محاسبه دقیق پارامترهای این سیستم است.

کلر ترکیب شده، مقدار کلری است که صرف اکسیداسیون و ترکیب با میکروارگانسیم های موجود در آب و ضد عفونی آب می شود. کلر ترکیب شده عملاً خاصیت ضد عفونی کنندگی بسیار پایینی دارد.

مقدار کلر ترکیب شده = کلر تزریق شده واقعی – کلر باقیمانده بعد از 30 دقیقه (هر یه بر اساس میلیگرم بر لیتر)

کلر آزاد هنوز واکنشی با مواد خارجی نداشته و در صورت ورود میکروارگانیسم ها به آب می تواند با آنها ترکیب شده و آنها را از بین ببرد. کلر آزاد کاملاً خاصیت ضد عفونی کنندگی داشته و میزان آن در آب یک پارامتر بسیار مهم برای سنجش اثربخشی ضد عفونی به شمار می رود. از مقدار کلر ترکیب شده، می توان برای محاسبه میزان تزریق مورد نیاز کلر که در بخشهای آتی به آن پرداخته می شود، استفاده نمود.

محاسبه زمان – غلظت برای تماس کلر

اولین قدم در انتخاب سیستم کلرزنی، آزمایش آب چاه است. آزمایش آب، میزان مواد معدنی، قلیاییت و pH آب را مشخص می‌کند. PH آب مهم است زیرا هرچه PH بیشتر باشد، کلر بیشتری برای ضد عفونی آب لازم است.

مفهوم زمان تماس در واقع حاصلضرب غلظت کلر در مدت زمان تماس کلر با آب است و با واحد دقیقه – میلیگرم بر لیتر بیان می شود. مقدار مجاز زمان تماس برای ضد عفونی کامل آب آشامیدنی به سه پارامتر مهم میزان کلر موجود در آب، دمای آب و مقدار pH آب بستگی دارد.

زمان – غلظت مورد نیاز (min.mg/lit) = میزان کلر باقیمانده بعد از 30 دقیقه (میلیگرم در لیتر) * زمان تماس کلر با آب (دقیقه)

مدت زمان تماس کلر با آب می تواند در مخزن و یا سیستم لوله کشی بوده و لازم است تا به درستی اندازه گیری و در این فرمول مورد استفاده قرار گیرد. طبق توصیه سازمان جهانی بهداشت، جهت حصول اطمینان از ضد عفونی مناسب، مقدار پارامتر حداقل زمان – غلظت می بایست 15 دقیقه – میلیگرم بر لیتر در pH کمتر از 8 باشد.

مدت زمان ماند آب در مخزن ذخیره (دقیقه) = حجم مخزن (متر مکعب) / حداکثر دبی آب خروجی از مخزن (متر مکعب/دقیقه)

زمان تماس با میکروارگانیسم ها در کلر زن

زمان تماس (احتباس) در کلر زن عبارت است از دوره زمانی بین ضد عفونی کننده و زمان استفاده از آب (جدول 1). تعامل طولانی بین کلر و میکروارگانیسم ها منجر به یک فرآیند ضد عفونی مؤثر می شود. زمان تماس کلر با سیال در سیستم کلر زن با توجه به غلظت کلر، نوع پاتوژنهای موجود، pH و دمای آب متفاوت می باشد. زمان تماس باید در شرایط دمای کم آب یا pH بالا (قلیایی) افزایش یابد.

در دستگاه کلریناتور مخلوط کردن کامل کلر و آب ضروری است و اغلب برای دستیابی به زمان تماس مناسب، مخزن نگهدارنده لازم است. در یک سیستم چاه، مخزن نگهدارنده با حداقل اندازه با ضرب کردن ظرفیت پمپ در عدد 10 تعیین می شود.

به عنوان مثال، یک پمپ 5 گالن در دقیقه به مخزن نگهدارنده 50 گالن نیاز دارد. مخازن فشار برای این منظور توصیه نمی شود زیرا آنها معمولاً دارای یک ورودی/خروجی ترکیبی هستند و تمام آب از داخل مخزن عبور نمی کند.

جدول 1. محاسبه زمان تماس در دستگاه کلر زن

دستورالعمل نصب و استفاده از دستگاه کلرزن

برای نصب دستگاه کلر زن، ابتدا باید دستگاه در مکان مناسبی قرار داده شود و به برق شهر وصل گردد. در ادامه به لوله آب یک بوشن 3/4 اینچ وصل گردیده و سپس انژکتور تزریق به آن بسته شود و همچنین یک شیر جهت تامین آب هیپوکلریناتور به نزدیکی دهانه مخزن کشیده شود. بمنظور راه اندازی مراحل زیر را طی کنید:

• مخزن پلی اتیلنی را تا ارتفاع 15 سانتیمتر مانده به بالای مخزن از آب پر کنید.
• به مقدار لازم پودر پرکلرین را در داخل آن بریزید. مقدار پودر پرکلرین مورد نیاز از فرمول زیر بدست می آید:

(1 / 0.7)×(5 – 3 ppm / 1,000,000) × (حجم آب تولیدی (لیتر) / روز) = وزن مورد نیاز پرکلرین (کیلوگرم)

• میکسر کلر زن را روشن کرده، اجازه دهید 10 دقیقه محلول مخلوط شود، سپس همزن را خاموش نمایید.
• حداقل 10 دقیقه اجازه دهید تا آهک تشکیل شده ته نشین شود.
• در کلر زن‌های تک مخزنه محلول کلر آماده تزریق میباشد.
• در کلر زن‌های دو مخزنه با باز کردن شیر واسط، محلول در مخزن تزریق پر شده و قابل استفاده می باشد.
• جهت راه اندازی، بر روی دوزینگ پمپ درجه تنظیم دبی روی حداکثر گذاشته شود و پس از جریان یافتن محلول کلر در لوله خروجی ولوم تنظیم روی درجه الزم تنظیم شود. درجه تنظیم را وقتی که پمپ در حال کارکردن باشد، باید کم وزیاد کرد در غیر این صورت به آن آسیب می رسد.

نگهداری سیستم کلر زن

1. مخزن دستگاه حداقل هفته ای یک بار تمیز گردد.
2. حداقل هر ماه یکبار دستگاه سرکه شویی گردد (یک لیوان سرکه توسط پمپ مکش شده سپس 10 دقیقه در داخل پمپ و مسیر تزریق بماند تا رسوبات را پاک نماید.)
3. از وارد کردن ضربه به قسمتهای مختلف کلر زن به خصوص انژکتورها و میله همزن خودداری گردد.
4. پیچ دبی را فقط در حالتی که کلر زن روشن می باشد تنظیم نمایید.
5. ظاهر کلر زن را حداقل هفته ای یکبار تمیز نمایید.
6. در صورت وجود رسوبات بر روی دستگاه بخصوص هد و انژکتورها آن را با سرکه و یا اسید کلریدریک رقیق (20%- 25%) شستشو بدهید.
7. در صورتیکه دستگاه بیشتر از چند ساعت در روز از سرویس خارج شود، قبل از شروع تزریق مجدد محلول کلر، مسیر تزریق و رانش لوله اصلی آب می بایست با پمپاژ آب خالی شستشو شود.
8. در صورتیکه کلر زن بیشتر از یک روز از سرویس خارج می گردد باید سرکه شویی شود.
9. اگر تغذیه از چند مسیر انجام میشود، از برگشت مواد از مسیرهای فرعی به انشعاب اصلی ممانعت شود.
10. فاصله سوپاپ مکش تا کف مخزن ذخیره محلول کلر باید حداقل 25 سانتیمتر باشد تا از ورود رسوبات کف مخزن به داخل سیستم جلوگیری شود.
11. محلول کلر حین تزریق نباید با مواد دیگری مخلوط شود.
12. با توجه به اینکه غالب هیپوکلریناتورها در کنار چاههای آب نصب میشوند، بهتر است برق آب چاه و پمپ تزریق کلر به گونه ای به هم وصل شوند تا در زمانهایی که طی شبانه روز عملیات پمپاژ با کنترل اتوماتیک انجام میشود، عملیات تزریق محلول کلر آماده از مخزن دوم نیز به مقدار لازم انجام شود و در نتیجه نیازی به وجود اپراتور مقیم و دائمی برای کلر زن نخواهیم داشت. در غیر اینصورت بطور مرتب می بایست بنا به نیاز یک نفر بهره بردار دستگاه و پمپ تزریق را در ساعات مختلف روز روشن و خاموش نماید.

عوامل موثر در گندزدایی با کلر

1. با بالا رفتن میزان غلظت کلر توان گندزدایی آن افزایش می یابد.
2. با افزایش زمان تماس کلر با آب، تاثیر گندزدایی کلر بیشتر میشود و لذا به غلظت کلر کمتری نیاز خواهد بود.
3. با افزایش PH آب تاثیر گندزدایی کلر کمتر میگردد لذا به غلظت کلر بیشتری نیاز می باشد.
4. با افزایش دمای آب، تاثیر گندزدایی کلر بیشتر میگردد لذا به غلظت کلر کمتری نیاز است.
5. با افزایش کدورت یا مواد خارجی آب (به دلیل امکان تماس کمتر کلر با میکروارگانیسم ها) تاثیر گندزدایی کلر کمتر میشود لذا به غلظت کلر بیشتری نیاز می باشد.

اندازه گیری میزان کلر توسط کیتهای کلرسنجی (DPD , OTO)

5 قطره از محلول OTO را داخل کیت کلرسنجی ریخته سپس آن را تا خط نشان با آب پر نمایید درب آن را ببندید. با معکوس کردن کیت، محلول را بهم بزنید. بر حسب میزان غلظت کلر، رنگ محلول فوق از زرد کمرنگ تا زرد پررنگ تغییر می نماید. با مقایسه رنگ ایجاد شده با رنگ روی بدنه کیت میتوان میزان کلر باقی مانده کل را برحسب میلیگرم در لیتر قرائت نمود.

یک عدد قرص را در داخل کیت DPD انداخته سپس آن را تا خط نشان با آب پر نمایید و درب آن را ببندید. با معکوس کردن کیت، محلول را بهم بزنید. برحسب میزان کلر، رنگ محلول فوق از قرمز پر رنگ تغییر می نماید. با مقایسه رنگ ایجاد شده، با رنگ روی بدنه کیت DPD میتوان میزان کلر باقی مانده کل و یا آزاد را به میلیگرم در لیتر محاسبه نمود.

طریقه تنظیم کلر زن

طبق استاندارد شماره 1011 ایران (ویژگیهای میکروبیولوژیکی آب) میزان کلر آزاد باقیمانده در انتهای شبکه آبرسانی در شرایط عادی 0.5 تا 0.8 میلیگرم در لیتر میباشد و این زمانی است که زمان تماس کلر با آب حداقل 30 دقیقه، PH آب مابین 6.5 تا 9 و کدورت آب حداکثر 5NTU باشد. لذا میزان تزریق توسط کلر زن را طوری تنظیم نمائید که کلر باقیمانده آزاد مابین 0.5 تا 0.8 باشد و این در صورتی است که شبکه آبرسانی ما شرایط فوق را دارا باشد.

جهت افزایش و یا کاهش میزان کلر تزریقی به شبکه آب میتوان با چرخاندن پیچ دبی پمپ تزریق (فقط در زمان روشن بودن پمپ) از صفر تا 100% میزان تزریق را افزایش داد و یا برعکس. در صورت عدم جوابگو بودن پیچ دبی میتوان با کم و یا زیاد ریختن پودر کلر، به داخل مخزن پلی اتیلن میزان تزریق کلر را تنظیم نمود.

معرفی ماده کلر

گاز کلر یک گاز با رنگ زرد سبز است که در شرایط نرمال دما و فشار، سنگین تر از هواست. این ماده به عنوان یک ماده اکسید کننده سریع عمل می کند، با طعم و بو از نظر ارگانیک عمل می کند و باقیمانده کلر آزاد ایجاد می کند. کلر ماده ضد عفونی کننده باکتریایی خوبی است که جهت از بین بردن باکتری ها و در حقیقت گندزادیی به زمان تماس کوتاه تا متوسط نیاز دارد. در علم شیمی این موضوع به خوبی درک شده است که بیش از 200 سال کلر برای ضد عفونی استفاده شده است.

سیستم های تصفیه آب عمومی از کلر به صورت گازی استفاده می کنند که برای مصارف خانگی بسیار خطرناک و گران است. سیستم های خصوصی از کلر مایع (هیپوکلریت سدیم) یا کلر خشک (هیپوکلریت کلسیم) استفاده می کنند. برای جلوگیری از رسوب سختی در تجهیزات، تولید کنندگان توصیه می کنند هنگام تهیه محلول های کلر از آب نرم، تقطیر شده یا ضد آب در کلر زن استفاده کنند.

کلر در دستگاه کلر زن ممکن است به یکی از اشکال زیر در دسترس باشد:

• گاز کلر Cl2
• کلرامین NH2 Cl و NHCl2
• پرکلرین High Test Hypochlorit) H. T. H)
• دی اکسید کلر Clo2