چدن به عنوان یکی از آلیاژهای آهن با ویژگی هایی نظیر وزن بالا، مقاومت بار زیاد، مقاومت حرارتی بالا، اکسیداسیون کم (دیرتر زنگ میزند) و قیمت مناسب بهترین گزینه در بین سایر فلزات برای تولید دریچه های منهول می باشد. دریچه منهول چدنی در مقایسه با نوع بتنی مقاومت بیشتری داشته و در برابر عوامل محیطی کمتر فرسایش پیدا می کنند.
عناصر اصلی تشکیل دهنده آلیاژ چدن عبارتند از: کربن (بین 2 تا 4 درصد) ، سیلیکون و بیش از 90 درصد آهن
دیگر عناصری که معمولاً در چدن یافت می شوند، عبارتند از: منگنز ، گوگرد و فسفر
گاهی برای استفاده به منظورهایی خاص عناصر دیگری به چدن اضافه می شود. این عناصر عبارتند از: آلومینیوم ، مس ، سدیم ، منیزیم ، کرم و آنادیوم
یکی از کاربردهای چدن در صنعت آب و فاضلاب ساخت دریچه منهول و و در صنعت جاده سازی، استفاده بمنظور تولید غلتک های راه سازی می باشد.
دریچه منهول چدنی به شکلهای دایره و مربع و مستطیل ساخته می شود و بر روی آنها سوراخی تعبیه شده است که با استفاده از میله قلاب دار می توانیم آن را بلند کرده و باز نماییم. یک نوع دیگر از دریچه های منهول درپچه غیر ترافیکی می باشد که با تحمل بار سبک برای داخل پارکها و پیاده روها استفاده می شود.
انواع درب منهول چدن
دریچه منهول چدن داکتیل :
جنس درب این دریچه و طوقه آن از جنس چدن داکتیل می باشد که مقاومت مناسبی در برابر اثر گازهای خورنده از جمله اسید سولفوریک و نفوذ یون کلر دارد . ولی اگر پوشش مناسب نداشته باشد بدون شک در برابر خوردگی آسیب پذیر خواهد بود . مواد اولیه لازم برای تولید این دریچه داخلی بوده و قابل بازیافت است . پس احتمال سرقت این دریچه بالاست .
دریچه منهول چدن داکتیل در محیط :
قابل بازیافت بودن این دریچه باعث شده با محیط زیست سازگار بوده و در صورت فرسایش به محیط اطراف بازخواهد گشت . همچنین در مقابل نور مستقیم خورشید ( اشعه فرابنفش ) مقاوم بوده ولی در برابر رطوبت عملکرد خوبی نداشته و زنگ میزند . در صورت مدفون شدن در زمین با دستگاه فلزیاب براحتی قابل شناسایی می باشد . این دریچه در فصول سرد و گرم عملکرد مناسبی در خصوص انجماد و یا ذوب از خود نشان می دهد .
خصوصیات فیزیکی و مکانیکی دریچه منهول چدن داکتیل :
وزن دریچه منهول چدن داکتیل مناسب و در حدود 35 کیلوگرم است و براحتی می توان درب را باز و بسته نمود .
در مکان هایی که این دریچه نصب شده است شاهد صدای نسبتا ناهنجاری بدلیل عبور و مرور عابرین خواهیم داشت که علت آن جنس فریم دریچه و درب آن است . رویه خارجی یا سطح پوشش خارجی این دریچه برجستگی مناسب و کافی جهت اصطکاک را داشته و بصورت یک تخت صاف نصب می گردد . کیفیت مندرجات روی دریچه و کیفیت لوگو به مراتب بهتر و خوانا تر می باشد.
اما در تولید این دریچه هیچ گونه تنوع رنگی نداریم . چون برای تولید رنگهای مختلف بایستی از پوشش های مقاوم رنگی استفاده نمود که از نظر اقتصادی به صرفه نیست .
با توجه به ارتباط بین دریچه منهول و منهول پلی اتیلن ما پیشنهاد می نمائیم صفحه مربوط به منهول پلی اتیلن را مطالعه فرمائید.
دریچه منهول چدن خاکستری :
درب این دریچه و طوقه ی اطراف آن از جنس چدن خاکستری می باشد . این دریچه در مقابل ضربات ناشی از محیط مقاوم بوده و در تماس با گازهای خورنده از جمله اسید سولفوریک (H2SO4 ) مقاومت بالایی دارد . (منظور مقاوم در برابر واکنش های سولفاتی و نفوذ یون کلر که باعث خوردگی می گردد نیز است.) اما اگر پوشش مناسبی نداشته باشد بدون شک بسیار آسیب پذیر در برابر خوردگی است . سطح تخت رویه دریچه برجسته بوده و به راحتی می تواند اصطکاک کافی را تامین نماید . کیفیت لوگوی دریچه چدن خاکستری پایین بوده و مندرجات منقوش در سطح بیرونی آن براحتی قابل تشخیص نیست.
مقاومت محیطی دریچه چدن خاکستری :
دریچه منهول چدن خاکستری در برابر رطوبت هوا عملکرد مناسبی نداشته و دچار زنگ زدگی می شود . چون دریچه چدن خاکستری در معرض نور خورشید قرار می گیرد طبیعتا در برابر اشعه خورشید مقاوم بوده و هیچ فرسودگی و یا سوختگی در اثر تابش مستقیم خورشید نخواهد داشت . همچنین مقاوم در فصول سرد امکان انجماد وجود ندارد و در فصول گرم هم امکان ذوب شدن نخواهیم داشت . ( مناسب برای مکانهای بسیار سرد مانند قطب جنوب و بسیار گرم مانند خط استوا )
وزن دریچه منهول چدن خاکستری :
یکی از مشخصه نامطلوب این دریچه ، وزن سنگین دریچه ی مذکور است که حتی برای باز کردن درب دریچه نیازمند استفاده از ابزارآلات خاص و آچار مخصوص اینکار خواهیم بود . همانطور که گفته شد وزن درب این دریچه بالاست پس حتما صدای نسبتا ناهنجار در اماکن ترافیکی و محل عبور عابرین خواهد داشت و از آنجایی که امکان مدفون شدن در زمین را دارد باز میتوانیم با دستگاه های فلزیاب ، محل دفن را شناسایی نماییم . اما اگر این موضوع را در نظر نگیریم پس باز و برداشت نسبتا آسانی دارد که علت آن دقت در ساخت دریچه چدن خاکستری است .
بدلیل اینکه مواد اولیه ساخت دریچه منهول چدن خاکستری داخلی بوده و از مواد قابل بازیافت تولید می شود ؛ بنابراین براحتی قابل سرقت است. ( پتانسیل سرقت بسیار بالایی دارد )
عدم خستگی و شکست بعد از آزمون های تست
دریچه منهول چدنی بعد از آزمون های درج شده در استاندارد و قرار گرفتن در محل استفاده به هیچ وجه دچار خستگی نمی گردند. درصورتی که دریچه منهول کامپوزیت به مرور و در اثر ضربه و بارهای وارده و تنش جمع شده دچار خستگی می شوند. به همین دلیل استفاده از دریچه های کامپوزیتی در مناطقی با عبور خودرو بسیار خطر آفرین می باشد.
عمر بالای دریچه منهول چدنی
دریچه منهول چدنی در انواع آب و هوا دارای عمر بسیار طولانی می باشند ولی دریچه های کامپوزیتی عمر محدودی در آب و هوای مختلف دارند.
روش ساخت دریچه منهول چدنی
دریچه منهول چدنی امروزه از پرکاربرد ترین دریچه های منهول استفاده شده است این دریچه ها از مقاومت بسیار بالایی برخوردار است باید توجه داشت این دریچه ها از وزن بسیار بالایی برخوردار است ولی مقاومت این دریچه این عیب بزرگ را پوشانده دریچه منهول از آهن و چدن و چدن خاکستری ساخته شده است دلیل وزن بالای این دریچه ها آهنی است که در این دریچه ها به کار رفته مواد اولیه دریچه منهول چدنی بعد از ذوب شدن کامل و به شکل مایع درآمدن به داخل قالب ها رفته و خنک می شود این قالب ها در سایز های مختلف موجود است .
از دریچه منهول علاوه بر بستن روی منهول های آماده برای بستن دریچه بازرسی سپتیک تانک نیز استفاده می شود لذت در این خصوص پیشنهاد می نمائیم صفحه مربوط به سپتیک تانک را مطالعه فرمائید.