لوله و اتصالات پلیمری

امروزه لوله و اتصالات پلیمری در انواع سایزبندی‌های گوناگون، نقش گسترده‌ای را در صنعت ساخت انواع تجهیزات، همچنین جمع آوری و انتقال آب، فاضلاب، حاملهای سوختی و البته آبیاری مزارع کشاورزی و سطوح شهری ایفا میکنند. مدلهای مختلف لوله کاروگیت و اسپیرال نیز در زیرمجموعه‌ی لوله و اتصالات پلیمری قرار میگیرند که در انواع سایزبندی 110 تا 4000 میلیمتر، قابلیت استفاده‌های موثری داشته و شدیداَ محبوب می‌باشند.

نکته‌ی پراهمیت دیگر اینست که از یکسو قیمت آنها بسیار مناسب بوده و برای لوله‌کشی‌های طولانی بسیار مقرون بصرفه می‌باشد و از سوی دیگر بسیار در دسترس می‌باشند. ضمن اینکه با استفاده از این تجهیزات، دیگر لازم نخواهد بود که نگران چالشهایی نظیر: سازگاری‌های محیطی، خوردگیهای شیمیایی و اسیدی، اکسایش، نشتی، ترک، سایش و آسیب در صورت وارد آمدن ضربات باشید. چراکه از هر لحاظ، کاملاَ مقاوم می‌باشند.

لوله و اتصالات در صنایع مختلف را شاید بتوان به مثابه ضرب المثل “نخود هر آش” دانست! هر زمان که قرار است آب، هوا، فاضلاب، روغن و هر نوع ماده (اعم از مایع، جامد و گاز) از مکانی به مکان دیگر منتقل شود قطعا شما به یکی از انواع آنها نیاز خواهید داشت.

در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا انواع لوله ها و اتصالات قابل استفاده در موقعیتهای مختلف را برایتان معرفی نمائیم. با توجه به حوزه تخصصی فعالیت گروه صنعتی ناب زیست بیشتر بر نمونه‌های پلیمری تاکید شده است.

نمونه های پلیمری بدلیل داشتن خواص ویژه و مزایای بسیار امروزه در صدر جدول تقاضا قرار گرفته اند.

طیف گسترده‌ای از مزایا و ویژگیها را میتوان برای انواع مدلهای پلیمری برشمرد. اصلی‌ترین این مزایا عبارتند از:

• عدم آسیب‌های شیمیایی/اسیدی: پلیمرها ویژگیهای مناسبی بلحاظ مقاومت شیمیایی و اسیدی از خود ارائه داده و دچار خوردگی نمیشوند. (همانند ژئوگریدهای پلی‌اتیلنی)
• هیدرولیک عالی: سیالات فاضلابی وپسابها همواره دارای مقادیر قابل توجهی شن‌ریزه، معلقات جامد و گل و لای‌ها هستند. بدلیل سطح صاف درونی آنها، این فاضلابها به خوبی هدایت میشوند و هیچگونه ته‌نشینی و گیرکردن ذرات/و توده‌ها در آن اتفاق نمی‌افتد.
• سازگاری‌های دمایی و محیطی: چه در محیطهای مختلف و چه در تغییرات دمایی شدید، بکارگیری آنها اقدامی کاملاَ ایمن خواهد بود.

• سایزبندی‌های مختلف: بمنظور پشتیبانی از نیازهای مختلف در انواع سایزبندی و مدلهای مختلف، تولید میگردند.
• ماندگاری ویژه: علاوه بر قابل حمل بودن برای انتقال به دیگر پروژه‌ها (پس از استفاده در یک پروژه عمرانی موقت)، اینگونه تجهیزات عمری در حدود 50 الی 100سال را ارائه میدهند.
• نصب پرسرعت: در حقیقت نصب سریع انها را میتوان به وزن کم آنها مرتبط دانست. ضمن اینکه بلحاظ اجرت استادکاران، بهینه‌سازی مالی قابل توجهی را بوجود می‌آورند.
• بسیار منعطف: انعطاف پذیری زیادی دارند. چنانکه در موارد مختلف استفاده، شکنندگی در پیچ و خم‌ها در این ادوات رخ نمیدهد. ضمناَ برای اتصال مجراهای فرعی و اصلی به یکدیگر (در پیچ‌ها)، استفاده از انواع اتصالات بسیار راهگشا خواهد بود.
• انتقال مواد سوختی نظیر نفت/و گاز نیز به‌خوبی از طریق آنها انجام میگیرد. برای این منظور، بکارگیری لوله جی آر پی GRP نیز بسیار رایج است.
• درزگیری ویژه: به‌لطف وجود اتصالات متنوع و کاملاَ هماهنگ، شاهد هیچگونه نشتی آب و فاضلاب در این اتصالات نخواهیم بود.

برمبنای نوع رزین و گرانولی که به عواملی نظیر چگالی و دمای قابل تحمل بستگی خواهد داشت، انواع لوله و اتصالات پلیمری به مدلهای زیر تقسیم می‌شوند:

• پلی اتیلنهای با چگالی بالا
• PEX یا مدلهای متقاطع
• لوله و اتصالات پلی اتیلن با دمای بالا (PE-RT)
• پلیمرهای یا چگالی کم
• MDPE یا لوله‌های پلیمری با چگالی متوسط.

بایستی اشاره نمود که مطابق داده‌های بنگاه های آماری، پراستفاده‌ترین بخش‌های بازار عبارتند از:

1. ساخت و ساز و هدایت سیالات. (انتقال و توزیع آب آشامیدنی، ساخت مجراها، زهکشی، سیستم‌های دفع زباله و دریچه‌های مربوطه، شبکه‌های جمع آوری طوفان، تولید منهول پلی اتیلن و لوله‌های فاضلاب/زهکشی بهداشتی)
2. انرژی. (حفاری نفت و گاز، انتقال نفت و گاز، توزیع گاز طبیعی)
3. کشاورزی. (لوله‌های آبیاری و زهکشی اراضی قابل کشت)
4. صنعتی/ ساختاری/ مکانیکی.

لوله و اتصالات پلیمری میتوانند بصورت تکجداره و دوجداره تولید شوند که با هم تفاوتهایی دارند. برخی از این تفاوتها به شرح زیر خواهد بود:

1. چنانچه دبی انتقالی کم باشد، استفاده از لوله تک جداره مقرون بصرفه‌تر خواهد بود. درحالیکه برای انتقالهای ثقلی سیالات با دبی بالا، مدلهای دوجداره، انتخاب مناسبتری می‌باشند.
2. بدلیل طراحی لوله‌های تک جداره با تحمل فشار داخلی از 2 الی 36 BAR، این تجهیزات برای تحمل فشارهای داخلی بالا بهترین گزینه بشمار میروند. ولی مدلهای دوجداره، تحمل فشارهای داخلی زیادی را نخواهند داشت.
3. در سوی مقابل، انواع لوله و اتصالات پلیمری دوجداره در برابر نیروهای خارجی وارده شدیداَ مقاومند.
4. برای لوله‌کشی‌های در احجام پایین، تکجداره اقتصادی‌تر است. اما هنگامیکه حجم متراژ لوله‌کشی بالا باشد، استفاده از لوله های دوجداره مقرون بصرفه‌تر می‌باشد.
5. برخلاف لوله‌های تکجداره، مدلهای دوجداره در سایزهای دهانه بزرگتر از 600 میلیمتر نیز قابلیت تولید دارند.
6. اگر احتمال میدهید که محل دفن لوله‌ها با نیروهای وزنی و ترافیکی قابل توجهی مواجه میشود، بهترست از پایپ‌های دوجداره استفاده نمایید.

کاربرد لوله و اتصالات پلیمری

به‌جرئت میتوان گفت که امروزه از اتصالات پلیمری در تمامی صنایع/و پروژه‌های عمرانی استفاده میشود. مسلماَ پرداختن به تمامی این کاربری‌ها و کاربردها ممکن نخواهد بود. بنابراین ذیلاَ به مهمترین کاربردها و پراستفاده‌ترین صنایع متقاضی خرید لوله پلی اتیلن اشاره خواهیم نمود:

• سازمانهای دولتی و خصوصی حوزه آب و فاضلاب. (جمع آوری و انتقال فاضلاب، هدایت پساب‌ها، هدایت آب شرب، ساماندهی آبهای مازاد سطحی و…)
• سیستم‌های آبیاری تحت فشار و قطره‌ای کشاورزی و آبیاری‌های معمولی شهری
• قابلیت بکارگیری گسترده در انواع سیستم های تهویه مطبوع. (انتقال سیالات خنک کننده و گرم‌کننده)
• امکان استفاده در لوله‌کشی‌های ساختمانی
• زیرسازی جاده‌ها و عملیات زهکشی اراضی کشاورزی، زمینهای ورزشی و فضاهای دپوی زباله
• شرکتهای سازنده انواع منهول، سپتیک تانک، مخزن نگهداری، چربی گیر DAF
• طراحی و ساخت کالورت و کانیو
• پالایشگاه‌ها و صنایع پتروشیمی
• انواع کارخانجات صنعتی تولید کاغذ، ریسندگی و بافندگی، نساجی، رنگسازی، تولید خودرو و…
• آزمایشگاه‌ها. (بمنظور انتقال سیالات حساس و بهداشتی)
• انتقالهای ثقلی آب رودخانه‌ها و آبگیرها
• پوشش شیرآلات و غلاف مناسب کابلهای زیرزمینی، فیبرهای نوری و لوله‌های کوچک‌تر.
• تأمین آب استخرهای شنا و پرورش آبزیان.

پرواضح است که بارشهای دامنه‌دار یا رگباری برف و باران، میتواند آسیبهای قابل توجهی را به چمنهای ورزشی، کف بوستان‌ها و زمین‌های زراعی وارد آورد. اینجاست که نقش انواع لوله زهکشی برای هدایت آبهای مازاد به منابع آبی زیرین (و دیگر نقاط قابل انباشت آبها) پررنگ‌تر میشود. زیرسازی اصولی خیابان‌ها و جاده ها نیز به کمک آنها از:

• جمع شدن آب در معابر،
• عدم انتقال آبهای سطحی و اضافی به کانیوها؛ و
• آسیب به سطوح معابر

جلوگیری میکند.

سه نوع سیستم آبیاری پراستفاده، معمولاَ از این اتصالات بهره میگیرند:

• سیستمهای آبیاری قطره‌ای
• بارانی
• تحت فشار.

1) آبیاری تحت فشار: سیستم‌های آبیاری تحت‌فشار، از فشار آب بیشتر از 1 اتمسفر بهره می‌برند. به‌لطف بکارگیری این اتصالات، هم از فشار آب موردنیاز پشتیبانی میشود. و هم بدلیل ارزان‌بودن این تجهیزات، هزینه تمام شده‌ی تکمیل سیستم آبیاری تحت فشار، بسیار کاهش می‌یابد.

2) آبیاریهای بارانی: از زیرمجموعه‌های سیستمهای آبیاری تحت فشار بشمار میروند که دارای فشار عملکردی بیشتر بیشتر از 1 اتمسفر هستند. به‌کمک این روش، آب به عمق بیشتری از خاک گلخانه‌ها و مزارع نفوذ میکند و رشد گیاه سریعتر میگردد.

3) شبکه‌های آبیاری قطره‌ای: بکارگیری این سیستم‌های آبیاری معروف، به هدف صرفه‌جویی در مصرف آب انجام میشود. بنابراین از سایزهای کوچک (غالباَ 16 میلیمتر و کمتر) استفاده خواهد شد.

بازار جهانی لوله پلیمری

پیش بینی می شود که حجم تقاضاها برای خرید لوله و اتصالات پلیمری با افزایش استفاده از آنها در تمام صنایع، خود را با رشد قابل توجه 3.7 درصدی در سال 2024 میلادی نشان دهد. بطوریکه انتظار میرود ارزش بازار جهانی آنها در سال 2024، به 15.3 میلیون تن برسد. البته اعداد مربوط به ارزش بازار جهانی اتصالات PE، بطور جداگانه ای محاسبه خواهد شد. کارشناسان در حقیقت بر مبنای پارامترهایی نظیر:

• کشورهای تقاضاگر و کشورهای در حال توسعه،
• نوع رزین و چگالی،
• وضعیت بازار و…

گلوبال مارکت مربوطه را تجزیه و تحلیل می کنند. داده های فوق، بر مبنای آنالیز بازارهای بین المللی در سالهای 2009، 2014 و 2019 و پیش بینی ها برای سال های 2024 و 2029 ارائه شده‌اند. اصطلاح «تقاضا» به مصرف ظاهری اشاره دارد و به عنوان تولید (به عنوان «خروجی»، «محموله» یا «عرضه» نیز شناخته می‌شود) از تأسیسات تولیدی بومی یک کشور (به اضافه‌ی واردات منهای صادرات) تعریف می‌شود.

درمیان انواع لوله و اتصالات پلیمری، آندسته از لوله‌ها و فیتینگ‌هایی که از پلی‌اتیلن با چگالی بالا، PEX (PEهای متقاطع) و PE-RT (با درجه حرارت زیاد) ساخته شده‌اند، با استقبال جهانی بیشتری مواجه هستند. البته بایستی اشاره داشت که برای مصارف صنعتی، لوله‌های دوجداره نیز دارای مصارف گسترده‌ای می‌باشند. درحالیکه برای لوله‌کشی ساختمانها، همچنان خرید لوله پلیکا محبوبترین گزینه بشمار میرود.

مسلماَ لوله و اتصالات پلیمری نسبت به مدلهای فولادی، سهم بیشتری در انتقال انرژی دارند. اگر چه که فولاد همچنان ماده غالب در کاربردهای مربوط به ساخت لوله‌های انرژی است. اما وجود معایبی نظیر:

• ایجاد مشکل در تغییرات دمایی شدید و ناگهانی،
• زنگ زدگی،
• خوردگی‌های ناشی از برخورد با سیالات شیمیایی،
• عمر به مراتب کمتر؛ و
• سنگینی،

موجب شده تا قرارگیری لوله و اتصالات پلیمری به جای تجهیزات فولادی، با سرعت بسیار زیادی در حال انجام باشد. درحال حاضر نیز این لوله‌ها سهم قابل توجهی از فروش در کاربردهای توزیع گاز را در اختیار دارند. موقعیتی که در آینده با جایگزینی آنها به جای خطوط لوله فولادی قدیمی، بیشتر نیز تقویت خواهد شد. همچنین در کاربردهای حفاری نیز، فرصتهای فروش زیادی در قطرهای کوچک/و متوسط این لوله‌ها در حال رشد است.

لوله و اتصالات پلیمری از نوع PEX و PE-RT به دلیل انعطاف پذیری و مقاومت در برابر دمای بالا، به عناصر کلیدی در کاربردهای توزیع آب تبدیل شده‌اند. علاوه بر این مانند تمام لوله های پلاستیکی، آنها در برابر خوردگی مقاوم هستند. البته قیمت بهتر و وزن سبکتر، عاملیست که کارفرمایان را به استفاده از این اتصالات به جای تجهیزات مسی ترغیب نموده است.

بطور کلی مس در آمریکای شمالی و اروپا همچنان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. اما لوله های پلیمری در مناطق دیگر جهان، سهم بیشتری را دارا می‌باشند. ظهور انواع پلیمر در صنعت تولید سیستم‌های تهویه مطبوع نیز بسیار چشمگیر بوده است. چنانکه امروزه ترجیح پیمانکاران بر اینست که از لوله‌های PEX به طور گسترده در سیستم های گرمایش از کف تابشی (به‌جای عناصر مسی) استفاده شود. بااین حال در شرایط فعلی، PEX رقابت سختی با لوله‌های مشابه مانند PP و PB دارد.

انواع شکل های اتصالات پلیمری

بمنظور هماهنگ سازی انشعابات مختلف و همچنین ایجاد شرایط مناسب برای تغییر مسیر و زوایای خطوط انتقالی سیالات، از اتصالات پلی اتیلن برای وصل کردن لوله ها به یکدیگر استفاده میشود. بدین منظور اتصالات پلی‌اتیلنی مختلفی نظیر:

• 3 راهی‌ها. (انواع سه راهی تبدیل، مساوی و نری/مادگی)،
• رابطه‌های تبدیلی و مساوی،
• 4 راهی،
• زانویی‌ها. (زانویی مساوی، زانویی نری و مادگی، زانو 30، 45، 60 و 90 درجه)،
• مدلهای مختلف درپوش،
• مغز دنده‌ای،
• فلنج‌ها و…

طراحی و تولید شده‌اند که هریک کاری خاصی دارند. بطورمثال هرگاه نیاز به ایجاد افت فشار در مجراهای دارای خمش حرکتی باشیم، از زانوی مساوی استفاده میکنیم. این درحالیست که چنانچه در پیچ‌های حرکتی نیاز به اتصال لوله های پلیمری به یکدیگر داشته باشیم، زانوی نر و ماده بایستی بکار رود. گاهاَ نیز ممکنست شاهد مشکلاتی در لوله‌های شبکه آب و فاضلاب باشیم.

بعنوان مثال زمانیکه یک لوله خراب شده باشد، قسمت آسیب دیده میتواند برشکاری شود و با استفاده از اتصالات رابط مساوی، پایپ جدید را به پایپ قبلی اتصال دهید. و یا گاهاَ در هنگام اتصال یک انشعاب اصلی به یک انشعاب فرعی، سایز دهانه لوله‌ها یکسان نیست. برای برطرف کردن این چالش، میتوانید از رابط تبدیل استفاده نمایید.

در برخی از موارد نیاز داریم که یک خط اصلی جریان را به 3 مجرای مختلف هدایت کنیم. بدین منظور از سه راه مساوی بهره گرفته میشود. حال اگر این مجراها، خطوط فرعی باشند و سایزشان از انشعاب اصلی کمتر باشد، عملیات اتصال باید به کمک سه راه تبدیل انجام شود.

اتصالات فلنج‌دار نیز برای خطوط با فشار بالا مورد استفاده قرار میگیرند. نهایتاَ برای بستن انتهای لوله‌ها، درپوش پلی‌اتیلنی بکار میرود. (بخصوص برای بستن انتهای شبکه‌های آبیاری که نیاز است از سرریزشدن آب جلوگیری کنیم)

محصول پیشنهادی: دریچه منهول

قیمت لوله و اتصالات پلیمری

پارامترهای تاثیرگذار در قیمت این لوله و اتصالات عبارتند از:

• سایز دهانه
• چگالی لوله‌ها. (چگالی بالا، متوسط، کم، متقاطع)
• میزان تحمل پذیری دمایی
• تحمل فشارهای داخلی و خارجی. (برای تحمل فشارهای داخلی و خارجی، به ترتیب مدلهای تکجداره و دوجداره دارای عملکرد بهتری هستند)
• ترکیبات ابتدایی (گرید مواد اولیه و مواد افزودنی کیفیت دهنده؛ بغیر از گرانول!)
• تعداد لایه‌ها (مدلهای تکجداره و دوجداره)
• نوع خاص تولید مدلهای زیرمجموعه‌ای. (کاروگیت، اسپیرال کاروگیت، زهکشی و…)
• کیفیت، مدل و سایز
• وزن پایپ و طول لوله‌ی خروجی (متراژ شاخه؛ پس از فرآیند تولید)
• مارک سازنده
• میزان طول عمر؛ که به خلوص مواد اولیه بکاررفته و البته شرایط محیطی محل استفاده و نحوه کار کشیدن از لوله بستگی دارد.

ضمناَ برخی از چالشهای هزینه‌بردار نیز برای صنعتگران ایرانی اجتناب ناپذیر است. ازجمله‌ی این موارد موثر بر قیمت، میتوان به افزایش قیمت دلار و افزایش قیمت جهانی مواد اولیه اشاره داشت. اگرچه که گروه صنعتی ناب زیست همواره در تلاش بوده تا با اتخاذ تمهیدات مناسب، از رشد فزاینده قیمت محصولات پلیمری جلوگیری نماید.

محصول پرفروش: لوله مانیسمان